De energiesector blijft zichzelf uitvinden — en dat is bijzonder merkbaar in Nederland, waar duurzaamheid inmiddels op verjaardagen haast vanzelfsprekend ter sprake komt. Sinds bekend werd hoeveel schade fossiele brandstoffen aanrichten aan ons klimaat, zoeken we koortsachtig naar manieren om oneindige, hernieuwbare energie te winnen.
De zoektocht zorgt voor spectaculaire technieken, maar niet alles is rooskleurig. Ook vernieuwende oplossingen kennen hun keerzijde — denk aan landschapsvervuiling, geluidsproblemen, of zelfs bedreiging van dieren die we hier in Zuid-Holland maar al te graag beschermen. En er is nóg een gevolg, eentje waar de meeste Nederlanders geen idee van hebben: sommige ambitieuze projecten veranderen het ritme van onze planeet zélf.
Champions van schone energie — maar niet zonder risico’s
Neem China’s giga-waterkrachtcentrale, bekend als de Drieklovendam op de machtige Jangtse-rivier. Voor wie wel eens met GVB over de Amstel tuft: stel je het tienvoudige voor aan infrastructuur, en je komt nog niet in de buurt. De dam moet meer groene energie produceren dan welk andere installatie op aarde dan ook.
Op papier klinkt het als een droomproject — maar NASA, toch niet de minsten, trok al vroeg aan de bel. Volgens Amerikaanse wetenschappers is dit megaproject zó immens, dat het daadwerkelijk de rotatie van onze planeet heeft beïnvloed. Klinkt als een aflevering van Zondag met Lubach, maar het is écht zo.
De Jangtse is met 6.300 km de op twee na langste rivier ter wereld, en een levensader voor zeker 40% van China’s bewoners. Middenin het stroomgebied liggen drie beroemde kloven: Qutang, Wu en Xiling — vandaar de naam Drieklovendam. In 2012 draaide de centrale voor het eerst op volle toeren.
Oneindige energie die het ritme van de aarde aantast
Met een capaciteit van 22.500 MW én een recordproductie in 2020 (dankzij uitzonderlijke moessonregens) overtrof de dam het jaarlijkse verbruik van landen als Finland of Chili. Alleen al de 700 MW-turbines leveren samen bijna 112 Terawattuur per jaar — neem van mij aan, dat getal past amper op een NS-kaartje.
De constructie is gigantisch — ruim twee kilometer lang en 185 meter hoog. Het waterreservoir kan tot 40 kubieke kilometer vasthouden, ofwel genoeg om heel Amsterdam onder water te zetten, plus een paar steden extra.
NASA stelde in 2005: het vollopen van deze dam veroorzaakt subtiele, maar meetbare effecten. Geofysicus Benjamin Fong Chao (Goddard Space Flight Center) berekende dat de massaverschuiving de aardas licht verplaatst en de rotatiesnelheid afremt. Resultaat: een dag op aarde werd 0,06 microseconden langer — niet schokkend voor je wekker, wel indrukwekkend op wereldschaal.
Het moment van traagheid: als fysica ons perspectief kantelt
Het fenomeen draait om het zogenoemde traagheidsmoment — een soort weerstand van een draaiend object tegen verandering. Hoe meer massa je ver van de draaias brengt, hoe trager het geheel wil bewegen. In gewone-mensen-taal: prop je water in een gigantisch stuwmeer, verleg je daarmee heel subtiel het zwaartepunt van de planeet.
Ook al lijken die microseconden verwaarloosbaar — zeker als je nagaat hoe snel gletsjers smelten of hoe krachtig aardbevingen kunnen zijn — toont het wel aan waartoe menselijke technologie in staat is. Onze honger naar eindeloze energie kan letterlijk het ritme van de aarde veranderen.
- Praktisch advies: Duurzame energie blijft nodig, maar het is slim kritisch te kijken naar de schaal. Ook windparken bij IJmuiden of zonnevelden bij Almere kunnen onverwachte neveneffecten hebben.
- Wauw-feit: Eén enkele infrastructuur kan de wereldklok beïnvloeden. Wie had gedacht dat techniek en fysica zulke poëtische gevolgen konden hebben?
Dus ja — op ons jacht naar groene stroom kunnen we met gemak een “energiemonster” scheppen. Maar met een beetje Hollandse nuchterheid en zorgvuldig plannen houden we een planeet die draait zoals het hoort.
