Ruim een eeuw na de legendarische ontdekking van Toetanchamons graf zorgt het nog steeds voor verrassend nieuws. Wat begon als angstaanjagende mythe over de ‘vloek van de farao’ krijgt anno 2025 een compleet nieuwe wending – en deze keer vanuit de biotechnologie.
Het onzichtbare gevaar uit het verleden
Het is bekend dat meerdere archeologen, die in 1922 bij de opening van Toetanchamons graf aanwezig waren, plotseling overleden. Dit voedde verhalen over een mysterieuze vloek. volgens National Geographic lag de schuld destijds bij een onzichtbaar organisme: Aspergillus flavus, een schimmel die ook jaren later in Poolse koningsgraven slachtoffers maakte. Wetenschappers noemen het zelfs hét klassieke schoolvoorbeeld van hoe mythen en microbiologie kunnen overlappen.
Waarom deze schimmel zo lang gevreesd werd
De toxines die Aspergillus flavus aanmaakt, kunnen bij gevoelige mensen ernstige – soms fatale – longinfecties veroorzaken. Vooral als het immuunsysteem al onder druk staat. Een historisch detail: in Krakau overleden ooit tien van de twaalf wetenschappers die Kazimierz IV’s tombe onderzochten, allemaal binnen enkele weken. men was ervan overtuigd: schimmels zijn dodelijk.
Draait het verhaal nu volledig om?
Ja, want na tientallen jaren onderzoek zien experts de oude schrikschimmel met andere ogen. Amerikaanse en Europese onderzoekers hebben moleculen uit Aspergillus flavus geïsoleerd en genetisch aangepast. Het resultaat? Sommige van deze stoffen blijken buitengewoon effectief kankercellen te vernietigen — op een manier die vergelijkbaar is met bestaande, door het EMA goedgekeurde medicijnen tegen leukemie.
- De essentiële stoffen werden eerder alleen gevonden bij bacteriën, zelden bij schimmels
- Door biotechnische aanpassingen zijn deze nu inzetbaar tegen diverse kankersoorten
- De bijwerkingen lijken milder dan bij klassieke chemotherapie — voorlopige resultaten uit onderzoek aan het Radboudumc zijn veelbelovend
Het onverwachte potentieel van schimmels
“Schimmels hebben ons al penicilline gegeven. Nu kunnen ze opnieuw de medische wereld veranderen,” zegt professor Sherry Gao, biotechnoloog aan de Universiteit van Pennsylvania, in het blad National. Feit: natuurlijke producten blijven een enorme bron van nieuwe medicijnen die we nog amper hebben benut.
heeft u dit ooit kunnen bedenken – dat de ‘vloek van Toetanchamon’ weleens hoop kan bieden aan duizenden patiënten in Nederland en ver daarbuiten? De wetenschap staat te popelen. We mogen best een beetje trots zijn dat kennis, geduld en soms een portie typisch Hollandse nieuwsgierigheid opnieuw resultaat opleveren.
Nieuw inzicht, nieuwe kansen: misschien loont het om het verleden in een heel ander licht te bekijken.
