Belangrijke cijfers over terugkeer
In 2025 zijn naar schatting ongeveer 2,8 miljoen Afghanen gedwongen teruggekeerd naar hun land. Deze terugkeer gebeurde vanuit Pakistan en Iran, landen waarin de Afghaanse gemeenschap onder zware druk staat. Die aantallen illustreren de ernst van de situatie, vooral gezien de gebeurtenissen die in dat jaar plaatsvonden.
Overzicht van het beleid in Pakistan en Iran
In Pakistan ging in april 2025 de tweede fase in van het zogenoemde Repatriatieplan voor Illegale Buitenlanders (IFRP), gericht op Afghanen zonder documenten. Dit beleid leidde tot een versnelling van de terugvoeroverplaatsingen. Iran zette in maart een nieuw terugkeersysteem in werking dat de massale repatriaties aanzienlijk deed toenemen. Meer dan twee miljoen Afghanen in Iran werden hierdoor geconfronteerd met het risico van gedwongen terugkeer.
Vulnerabiliteit van teruggekeerde Afghanen
Volgens het VN-vluchtelingenagentschap, UNHCR, bevinden de terugkerenden zich in een uiterst kwetsbare positie. In Pakistan wordt de situatie bemoeilijkt door het gevaar van conflicten met gewapende groepen langs de grens, zoals de Pakistaanse Taliban. Een voorbeeld hiervan was de reeks luchtaanvallen in oktober die de regio verstoorden.
In Iran worden Afghanese vluchtelingen geconfronteerd met systematisch misbruik en gevaren tijdens hun terugkeer. Noodweer waaronder aardbevingen en overstromingen in Pakistan, samen met aardbevingen binnen Afghanistan zelf—zoals de aardbeving in het noorden van het land in november—verergeren de situatie.
De impact van massale terugkeringen
De grootschalige terugkeerrijen overbelasten verschillende provincies in Afghanistan en verhogen de kans op nieuwe interne ontheemding. Veel terugkeerders hadden het land verlaten uit angst voor geweld en repressie door de Taliban-regime, dat sinds 2021 weer de macht heeft overgenomen.
Hulp en ondersteuning
De VN vraagt ongeveer 250 miljoen euro om noodhulp te bieden. Dit omvat tijdelijke onderkomens, essentiële hulpgoederen en beschermingsdiensten voor de gezinnen die terugkeren. Het geld is nodig om de eerste opvang en bescherming te garanderen.
Zonder internationale steun dreigt de crisis in Afghanistan verder te verergeren, door de combinatie van voortdurende terugkeer, aanhoudende kwetsbaarheden in buurlanden en een ernstig tekort aan financiering.
Huidige situatie van Afghanese vluchtelingen in het buitenland
Volgens gegevens van het Afghanistaanse Ministerie voor Vluchtelingen en Repatriëring wonen circa zes miljoen Afghanen in het buitenland. De meeste van hen verblijven in Iran en Pakistan, vaak zonder officiële documentatie. Deze vluchtelingen blijven een grote uitdaging voor de regio en voor de internationale gemeenschap.
