Nieuwe deelnamevoorwaarden en politieke implicaties
Verschillende landen, waaronder Slovenië, Nederland en Ierland, hebben aangekondigd niet deel te nemen aan de Eurovisie Songfestival van 2026. Deze beslissing volgt op de vergadering van de Algemene Vergadering van de Europese Radiofanitiesorganisatie (EBU), waarbij werd besloten dat Israël ook volgend jaar betrokken zal blijven bij het evenement.
Spanje, Slovenië (RTVSLO), Nederland (AVROTROS) en Ierland (RTÉ) hadden vooraf aangegeven niet te willen deelnemen tenzij Israël werd uitgesloten. Mogelijk sluit ook IJsland (RÚV) zich bij deze lijst aan; de directie van de zender heeft een bijeenkomst gepland voor verdere besluiten.
Reacties en meningen binnen de betrokken organisaties
De voorzitter van de directie van RTVSLO, Natalija Gorscak, uitte spijt over de manier waarop de stemming werd gehouden. Ze stelde dat de vraag tijdens de vergadering op een slimme maar mogelijk misleidende wijze werd gesteld, waardoor velen verkeerd werden geïnformeerd over de keuze die moest worden gemaakt.
De EBU gaf aan dat de meeste leden instemden met het voortzetten van het festival volgens de bestaande regels en garanties, zonder een nieuwe stemming over de deelname. Volgens de organisatie werden de deelnemers gevraagd hun tevredenheid over de nieuwe maatregelen en garanties via een geheime stem te uiten.
Politieke bezwaren en ethische overwegingen
Gorscak stelde dat Slovenië zeker niet zal deelnemen en dat de Israëlische inzending van vorig jaar politiek gekleurd was. Ze herinnerde eraan dat de organisatie vergelijkbare acties van Russische artiesten in Oekraïne verbood en het eerdere besluit in 2016 in Stockholm, toen een politiek geladen lied won, beschouwde ze als een keerpunt in de strijd tegen politiek in Eurovisie.
Ze beklemtoonde dat veel landen afhangen van de politieke belangen van de Israëlische overheid en onderstreepte dat de organisatoren zich zouden moeten houden aan Europese normen van vrede en begrip. “Eurovisie moet een plek blijven van muziek en eenheid, en we zullen niet deelnemen zolang Israël meedoet”, aldus Gorscak, met verwijzingen naar de conflicten in Gaza en de slachtoffers daar.
Kritiek op de houding van de organisatie en nationale uitspraken
Ksenija Horvat, directeur van de zender, uitte haar teleurstelling over het gebrek aan moreel leiderschap binnen de EBU. Ze herinnerde eraan dat ze meer dan een jaar waarschuwden dat het niet acceptabel is om op hetzelfde podium te staan met vertegenwoordigers van een land dat wordt beschuldigd van genocide op Palestijnen en waar journalisten niet vrij kunnen opereren.
Ook AVROTROS kondigde aan niet deel te nemen, gebaseerd op een uitgebreide evaluatie van belangen van verschillende partijen, waaronder de Israëlische ambassade, internationale mensenrechtenorganisaties en de Europese publieke omroepen. Taco Zimmerman, CEO van AVROTROS, benadrukte dat de kernwaarden van menselijke waardigheid en persvrijheid voor hen onaanvaardbaar geschonden worden en dat de onafhankelijkheid en eenheid van het festival niet gegarandeerd kunnen worden onder deze omstandigheden.
Uitspraken van de deelnemende zenders en gevolgen
RTÉ uit Ierland bevestigde na de beslissing dat zij niet zal deelnemen aan Eurovisie 2026 en het evenement niet zal uitzenden. De zender baseert haar standpunt op de humanitaire crisis in Gaza en de volgens hen onacceptabele situatie die daar bestaat, inclusief de gerichte aanvallen op journalisten.
RTVE, de Spaanse publieke omroep, kondigde eveneens aan zich terug te trekken. De raad van bestuur had al in september besloten dat Spanje niet zou deelnemen als Israël deel zou nemen. Volgens RTVE-voorzitter José Pablo López bevestigt de recente vergadering dat Eurovisie meer een geopolitiek forum is geworden, dan een louter muziekwedstrijd.
Het niet-deelnemen betekent dat RTVE ook de finale en de halve finales in mei in Wenen niet zal uitzenden.
