Algemene statistieken over branden en explosies in 2024
In 2024 verloren in Spanje 234 personen het leven door branden en explosies, wat een afname van 6% betekent ten opzichte van het Recordjaar 2023, waarin 249 slachtoffers werden geregistreerd. Dit blijkt uit het rapport ‘Victims of Fires and Explosions in Spain 2024’, dat vrijdag werd gepresenteerd door de Fundación MAPFRE en de Professionele Vereniging van Brandweerlieden (APTB).
Locaties en tijden van sterfgevallen
Volgens het onderzoek gebeurden de meeste dodelijke ongevallen thuis, vooral ’s nachts en in de woonkamer. Precisie toont dat 74% van de sterfgevallen plaatsvond in woningomgevingen, terwijl 36,6% zich tussen 20:00 uur en 08:00 uur afspeelde. Daarnaast werd 35,5% van de slachtoffers in andere delen van het huis aangetroffen. Voorts blijkt dat het percentage overlijdens in meergezinswoningen meer dan 15 punten hoger lag dan in eengezinswoningen (respectievelijk 57,6% versus 42,4%).
Risico’s en leeftijdsgroepen
Het risico om te sterven bij een brand was bijna vijf keer hoger voor mensen die alleen woonden in vergelijking met degenen die een woning deelden. De maanden met de meeste sterfgevallen waren december en februari, met respectievelijk 31 en 22 overlijdens. Personen ouder dan 64 jaar maakten bijna 46% van de dodelijke slachtoffers uit.
Oorzaken en aard van branden
De belangrijkste oorzaak van branden was elektrische defecten, die verantwoordelijk waren voor 41,9% van de sterfgevallen. Opeenvolgend waren systemen of apparaten die warmte genereren goed voor 20,4%, en roken was de oorzaak van 14% van de sterfgevallen. Veel ongevallen werden veroorzaakt door nalatigheid bij het roken op banken of in bed.
Meest voorkomende doodoorzaken
De meeste sterfgevallen werden veroorzaakt door verstikking door rook of giftige gassen (69,3%). Andere doodsoorzaken waren brandwonden (23,5%), verwondingen door trauma (3,4%) en hartaanvallen (1,7%). Per regio registreerde Andalusië 57 sterfgevallen, bijna een kwart van het totaal in Spanje.
Prestatie van Spanje in Europese vergelijking
Spanje behoort tot de Europese landen met de laagste sterftecijfers door branden. Gemiddeld kwamen er in 2024 in Spanje 4,37 doden per miljoen inwoners. Deze waarde geeft een relatief gunstige situatie weer, maar er is nog ruimte voor verbetering. Vergeleken met Portugal (4,5) en Duitsland (4,6) scoort Spanje iets lager, terwijl het boven Frankrijk (4,3) en landen zoals Zwitserland (2) en Nederland (1,6) ligt.
Preventiemaatregelen en de rol van rookmelders
Fundación MAPFRE en de APTB benadrukken dat de installatie van rookmelders essentieel is in alle woningen om brandgevaar te beperken, vooral in huizen met kwetsbare bewoners. Rookmelders worden daarnaast als cruciaal beschouwd voor de veiligheid; het voorkomen van branden wordt versterkt door de aanwezigheid van werkende rookmelders in huis.
Wet- en regelgeving en aanbevelingen
Het nieuwe Bouwtechnisch Reglement (CTE) verplicht de installatie van rookmelders in nieuwbouwwoningen. Deze regel bevindt zich momenteel in de fase van bezwaarprocedures en zou in 2026 van kracht moeten worden. Daarnaast wordt aanbevolen verder onderzoek te doen naar de oorzaken van branden en de wetgeving voor de coördinatie van hulpdiensten te versterken.
Veiligheidstips en maatregelen
Het rapport adviseert het vermijden van overbelasting van elektrische installaties, vooral door het toenemende aantal aangesloten apparaten in huishoudens. Tevens wordt gewaarschuwd voor risicovolle verwarmingstoestellen zoals houtkachels en buitenthermometers die brand kunnen veroorzaken. Het herhalen van periodieke inspecties van elektrische installaties, het kennen van de kenmerken van het gebouw door bewoners en het uitvoeren van passieve brandbeveiligingscontroles worden sterk aanbevolen.
Andere aandachtspunten voor brandpreventie
Het gebruik van brandbare meubels, verlichting en materialen op balkons en terrassen moet worden gecontroleerd, omdat deze de kans op de verspreiding van vuur kunnen vergroten. Ook het regelmatig controleren van elektrische systemen en het bewustzijn over de risico’s van het gebruik van open vuur zijn belangrijk voor de brandveiligheid in woonomgevingen.
