Onderzoek bevestigt betrokkenheid van MI5 bij covert operaties
Een langdurig politieonderzoek heeft op dinsdag vastgesteld dat het Britse veiligheidsdienst MI5 actief betrokken was bij het ondersteunen en begeleiden van een in IRA-verband opererende spion, bekend onder de codenaam ‘Stakeknife’. Deze geheime agent was betrokken bij minstens veertien moorden en vijftien ontvoeringen tijdens zijn werk onder cover. De ‘Operatie Kenova’, geleid door de voormalige politiecommissaris van Bedfordshire Jon Boutcher, bood na negen jaar intensief onderzoek een rapport van 166 pagina’s aan waarin wordt beschreven dat MI5 verantwoordelijk was voor het toewijzen van taken aan de spion, Freddie Scappaticci. Hoewel zijn identiteit niet officieel werd bevestigd in het rapport, werd duidelijk dat MI5 al vanaf het begin op de hoogte was van zijn recruitering en zijn rol binnen het Provisorische Ierse Republiek (IRA).
Informatie en betrokkenheid van MI5 bij criminele activiteiten
Volgens het rapport was MI5 niet alleen op de hoogte van de recruitment, maar had het ook volledige toegang tot alle informatie over de infiltrant. Dit hield in dat de dienst bewust was van zijn betrokkenheid bij ernstige misdrijven, waaronder moorden. Het document stelt dat MI5 gedurende het hele proces op de hoogte was van zijn activiteiten en dat deze ook volledig werden gedeeld in de interne veiligheidsstructuren, inclusief het ondervragen en omgaan met vermeende spionnen die later werden geëxecuteerd.
Verschillende documenten die MI5 medio maart 2024 ontdekte, werden kort daarna onderzocht nadat het Openbaar Ministerie besloot geen aanklachten te zullen indienen tegen vijf gepensioneerde militairen en zeven vermeende IRA-leden die met de spion waren verbonden. Deze ontdekking werd door sommige insiders opgevat als een poging van MI5 om het onderzoek te vertragen of te ondermijnen, door niet alle beschikbare informatie te delen of de investigatie te belemmeren. Het rapport benadrukte dat dergelijke acties waarschijnlijk de voortgang van het onderzoek hebben beperkt, ondanks dat ze de uitkomst niet hadden kunnen veranderen.
De controversiële rol van Freddie Scappaticci
Freddie Scappaticci, geboren uit Italiaanse ouders en lid van IRA sinds 1969, trad in dienst als infiltrant voor de Britse autoriteiten. Hij werkte binnen het zogeheten ‘nucke squadron’, een afdeling die verantwoordelijk was voor het martelen en executeren van vermeende verraders die als informanten werden beschouwd. Uit een ander onderzoek dat in 2016 begon, bleek dat de werkzaamheden van de spion, die vaak het ‘goudenei’ werd genoemd, niet alleen kostbaar waren in termen van geld, maar dat ze ook meer levens kostten dan ze gered hebben. Het rapport stelde dat zijn inzet voor het Britse netwerk uiteindelijk desastreuze gevolgen had voor meerdere burgers en terrorisme-gerelateerde slachtoffers.
Regeringsreactie en actuele overwegingen
Hilary Benn, de Britse minister voor Noord-Ierland, uitte in een communiqué zijn bezorgdheid over de beschuldigingen die betrekking hebben op de betrokkenheid van de geheime agent en diens onderverdeling voor informatiebeheer. Hij verklaarde dat het handelen van de infiltrant, die over een eigen subeenheid beschikte en in het geheim werkte, ‘diep verontrustend’ was. Benn benadrukte dat dergelijke praktijken niet representatief waren voor de huidige regels en procedures, welke recentelijk sterk zijn aangescherpt door nieuwe wetgeving. Hij voegde eraan toe dat het gebruik van geheime agenten onder strikte regelgeving gebeurt en dat er sindsdien substantiële hervormingen zijn doorgevoerd om de integriteit van inlichtingendiensten te waarborgen.
