Wat is de reden voor de demonstratie?
Op dinsdag 9 december zullen tijdelijke werknemers in de Spaanse publieke sector zich verzamelen voor het Congres van Deputies in Madrid. Ze eisen vast contract, gebaseerd op Europese regelgeving en uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie (TJUE) over deze kwestie. Deze protestactie wordt georganiseerd door verschillende groepen, waaronder de Platform van Aangeschoten door de Overheidsfunctie van Madrid, de Nationale Vereniging van Secretarissen, Interventeurs en Kasheefs (Ansiti) en de Vereniging van Ontslagen en Getroffen Tijdelijk Werknemers (Aicafp).
De situatie van tijdelijke arbeid in Spanje
Volgens de organisatoren bedraagt het aandeel tijdelijke contracten in de Spaanse publieke sector ongeveer 32,24%. Daarbij werken 979.409 werknemers in omstandigheden die deels al meer dan 30 jaar duren, vaak op plaatsen die niet officieel door overheidsfunctionarissen worden ingevuld. De praktijk van tijdelijke arbeid wordt door hen als algemeen en abusief beschouwd, zoals het TJUE in vier uitspraken heeft vastgesteld. In die uitspraken wordt Spanje opgeroepen om de situatie te reguleren.
De perceptie van misbruik en de reactie van de autoriteiten
Hoewel het percentage tijdelijke contracten afneemt, beschouwen critici van Aicafp dit als een storm in een glas water. In plaats van werknemers vast in dienst te nemen, worden hun banen via openbare wedstrijden aangeboden, waarbij veel werknemers buiten de boot vallen en enkel de vacatures worden gestabiliseerd. Volgens schattingen van Aicafp zullen ongeveer 92.200 werknemers in de eerste helft van 2025 ontslagen worden, wat volgens Europese berekeningen kan leiden tot boetes van ongeveer 3 miljard euro voor Spanje. Deze schatting is gebaseerd op een conservatieve gemiddelde boete van 33.000 euro per ontslag.
Demografische en juridische aspecten van het abusieve gebruik van tijdelijke contracten
Zestig tot zeventig procent van de getroffen werknemers bestaat uit vrouwen ouder dan 50 jaar, die hiermee in zeker risico op arbeidsuitval verkeren. De Europese Unie stelt dat wettelijk tijdelijke contracten niet meer dan 8% mogen bedragen, terwijl Spanje momenteel uitkomt op 32%, met meer dan 800.000 mensen die in strijd handelen met de wet. Critici spreken van illegale tijdelijke arbeid in plaats van de legale variant.
De juridische en financiële impact van het probleem
In Spanje zijn al 65.000 rechtszaken aangespannen wegens illegale tijdelijke arbeidsrelaties. Schattingen geven aan dat, indien al deze werknemers ontslagen worden, de vergoedingkosten ongeveer 2,5% van het nationale bbp zouden bedragen, wat een negatieve invloed zou hebben op het overheidsbudget. Het direct uitvoeren van zulke ontslagen zou leiden tot een begrotingstekort, waardoor Spanje mogelijk een dispensatie of noodlening van de Europese Commissie zou moeten aanvragen. Dit zou het land ongeveer 33 miljard euro kosten in interesten en saneringskosten.
Volgens Aicafp is de Spaanse overheid de meest frauduleuze werkgever binnen de EU op de arbeidsmarkt, omdat zij niet voldoet aan de gestelde standaarden.
Regionale kosten en politieke implicaties
Het grootst deel van de kosten wordt verwacht te drukken op de autonome regio’s, die 62,66% van het personeel uitmaken. De geschatte kosten voor de regio’s samen bedragen ongeveer 21 miljard euro. Bijvoorbeeld, Andalusië, met 332.007 ambtenaren en hoge percentages tijdelijke arbeid in de gezondheidszorg en het onderwijs, zou een boete van circa 3,9 miljard euro moeten betalen. Catalonië, met 258.894 werknemers, wordt geconfronteerd met 3,05 miljard euro, terwijl Madrid, met 231.240 werknemers en veel juridische geschillen in de gezondheidszorg, een boete van ongeveer 2,75 miljard euro zou krijgen.
Volgens de organisatoren is het voor geen enkele regio mogelijk om dergelijke kosten zonder herstructurering of extra financiering te dragen. Hoewel de Spaanse regering recentelijk heeft toegezegd de vervangingsquotum geleidelijk af te schaffen, beschouwen critici dit als een valstrik. Ze vrezen dat dit de banen via openbare concoursen in stand houdt voor werknemers die al decennia actief zijn in hun functies.
Daarnaast waarschuwen critici dat de inactiviteit van de regering kan leiden tot boetes tot 100.000 euro per dag, nadat Brussel een ingebrekestelling heeft gestuurd. Volgens hen is Spanje dichtbij het ontvangen van deze boetes onder artikel 260 van het EU-verdrag, wat een forse financiële last zou kunnen worden voor toekomstige generaties.
Conclusies en eisen
Aicafp stelt dat de Spaanse regering het meest frauduleuze op de arbeidsmarkt binnen de EU is, omdat zij niet voldoet aan de geldende normen. Ze eisen dat er vaste arbeidscontracten worden toegekend, zonder bijkomende kosten voor de overheid, als de enige legale en praktische oplossing volgens Europese regelgeving.
