Vanaf januari 2026 begint Japan met het winnen van zeldzame aardmetalen uit de zeebodem in de buurt van het afgelegen eiland Minami-Torishima, op ruim 5500 meter diepte. Ja — 5,5 kilometer onder het oppervlak, kun je het je voorstellen? Deze mijlpaal betekent dat Japan zich serieus onafhankelijk wil maken van China’s monopolie op kritische grondstoffen voor elektrische auto’s. De Chikyu, een hypermoderne diepzee-boorboot (je kent haar misschien van eerdere Japanse innovaties), gaat deze operatie uitvoeren — een wereldprimeur op deze diepte. Het doel is duidelijk: minder afhankelijkheid van het Chinese ecosysteem rondom EV’s, en meer grip op de eigen industrie.
Waarom zeldzame aardmetalen zo’n heet hangijzer zijn
China beheerst bijna tweederde van alle bekende wereldvoorraden én produceert zo’n 92% van de geraffineerde zeldzame aardmetalen die in accu’s van elektrische voertuigen zitten. de afgelopen tijd zijn er forse exportrestricties opgelegd — wat niet alleen Japan, maar ook EU-landen goed voelen in hun industrie. Chinese merken profiteren daardoor flink van oneerlijke concurrentie, want zonder deze metalen sta je simpelweg stil.
Strategisch veel meer dan alleen grondstoffen delven
Japan gebruikt deze operatie als blauwdruk voor een toekomst waarin het eigen technologische voorsprong behoudt. De Chikyu produceert in een standaardmissie van drie weken ongeveer 35 ton modder, waarvan elke ton zo’n 2 kilo zeldzame aardmetalen bevat. Deze metalen zijn essentieel voor krachtige magneten in elektronica — en daarmee niet alleen voor auto’s, maar ook voor windturbines, smartphones en ruimtevaarttoepassingen.
Volgens Shōichi Isii, die het Strategisch Innovatieprogramma leidt (dat klinkt, toegegeven, best Japans), is deze eerste missie vooral bedoeld om te testen — hardware, logistiek, milieu-impact. Tegelijk zet de regering in Tokio hiermee in op grotere onafhankelijkheid: het land beschikt volgens wetenschappers over zo’n 6,8 miljoen ton aan deze kostbare metalen in de zeebodem rond Japan. Dat is 220 keer meer dan de jaarlijkse behoefte van de complete industrie op de eilanden!
Voorraad veiligstellen, zorgen over milieu-impact
Dit project biedt Japan de kans om een stabiele toevoer van strategische metalen zoals mangaan te garanderen — iets waar bedrijven als ASML of VDL Nedcar ook baat bij kunnen hebben. Veel internationale fabrikanten liggen inmiddels wakker van de Chinese exportbeperkingen op magneten en metalen, wat de productie sterk vertraagt en ketens onder druk zet. “We willen meer grip op de binnenlandse levering van kritische grondstoffen, zodat bedrijven niet zomaar kunnen speculeren op de verkoop,” aldus Isii tegenover Reuters.
De schrik in Beijing is duidelijk merkbaar — prompt verschenen er twee Chinese vliegdekschepen in de Japanse economische zone, pal naast het relevante mijngebied. Gelegen op z’n Rotterdams: ‘die peilen even de sfeer’.
Technisch uitdagend en onbekend terrein
Experts waarschuwen: mijnbouw op dergelijke diepte is ongekend lastig. Er liggen flinke milieuvragen op tafel — van ecosysteemverstoring tot onbekende effecten op de oceaanbodem. Niemand weet eigenlijk zeker welke impact grootschalige winning gaat hebben. De Internationale Zeebodemautoriteit (ISA) werkt nog aan algemene milieu- en exploitatieregels voor internationale wateren. In de praktijk betekent dit: als Japan deze weg effent, zou diepzeemijnbouw binnenkort overal een gereguleerd, commercieel speelveld kunnen worden — of we dat nu willen of niet.
Wat deze zeldzame aardmetalen zijn? Denk aan neodymium, terbium en dysprosium — namen die je misschien niet dagelijks hoort. Maar zonder deze metalen geen snelle smartphones, geen windparken voor de kust van IJmuiden en zeker geen Tesla’s of Lightyears meer op de A2 richting Utrecht.
- Japan zet als eerste echt grootschalige stappen richting duurzame grondstoffenwinning in eigen beheer
- Chinese exportbeperkingen dwingen Europa en Japan tot innovatieve oplossingen
- De ecologische effecten zijn onzeker — waakzaamheid blijft geboden
Of je nu werkt bij een innovatief mkb-bedrijf in Eindhoven of simpelweg fan bent van ‘groene’ tech: deze ontwikkelingen zijn er eentje om te volgen. Bewaar dit artikel gerust voor later, want de toekomst van mobiliteit en elektronica begint letterlijk op de bodem van de zee — en stukken dichterbij huis dan je dacht.
