Inleiding en context van de verkiezingen
Op zondag organiseert Honduras nieuwe nationale verkiezingen. Deze keer worden de verkiezingen overschaduwd door beschuldigingen van verkiezingsfraude, die tijdens de hevige campagne door drie van de vijf serieuze kandidaten zijn geuit. Het land, dat al lange tijd wordt getroffen door corruptie en drugshandel, bevindt zich in een complexe politieke situatie.
Huidige stemming en voorbereiding
Ongeveer zes miljoen Hondurezen, inclusief 500.000 inwoners buiten de landsgrenzen, mogen stemmen. Ze kiezen niet alleen een nieuwe president, maar ook de samenstelling van het Congres, ongeveer 300 burgemeesters en de twintig zetels die Honduras in het Centraal-Amerikaans Parlement heeft.
De beschuldigingen over verkiezingsfraude hebben de spanning verhoogd en er is angst dat een van de kandidaten de uitslag niet zal erkennen. Internationale organisaties zoals de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en de Europese Unie waarschuwen voor mogelijke risico’s voor de integriteit van de verkiezingen.
Beschuldigingen en controverse over manipulatie
De regeringspartij heeft documenten vrijgegeven, waaronder twintig audiobestanden, waarin de vertegenwoordiger van de Nationale Partij, Cossette López, betrokken zou zijn bij het manipulerende proces. Volgens haar zou zij samen met de fractievoorzitter Tommy Zambrano en een onbekend lid van de strijdkrachten de uitkomsten willen beïnvloeden.
De openbare aanklager, Johel Zelaya, beschouwt deze opnames als bewijs van een criminele samenwerking. De oppositie daarentegen beweert dat de audiobestanden zijn vervalst en legt de schuld bij de regering, die de strijdkrachten zou hebben ingezet om het verkiezingsmateriaal te bewaken.
De drie voornaamste kandidaten
Nasralla: de populaire outsider
Na 45 dagen campagnemars en hevige beschuldigingen, werd de campagne gedurende een korte periode stilgelegd, conform de wetten. Deze week kwam president Donald Trump namens de Verenigde Staten plots weer in het nieuws door de steun uit te spreken voor de kandidaat van de Nationale Partij, Nasry Asfura.
Trump gebruikte de oude angst voor het communisme om te waarschuwen dat de democratie in Honduras mogelijk gevaarloopt als de kiezers stemmen op Rixi Moncada, de kandidaat van de regeringspartij, of Salvador Nasralla, een televisieveteraan die recent de steun kreeg van de Liberale Partij.
Daarnaast stelde Trump dat hij overwoog een gratie te verlenen aan de voormalige president Juan Orlando Hernández, die in de VS veroordeeld is tot 45 jaar gevangenisstraf wegens drugshandel. Hij kondigde ook aan dat Amerikaanse hulp afhankelijk zou zijn van de verkiezingsuitslag.
Salvador Nasralla en de recente politieke geschiedenis
Nasralla vertegenwoordigt een partij die sinds 16 jaar geen machtspositie had en betrokken was bij de staatsgreep in 2009 tegen Manuel Zelaya. De partij ‘Libre’, opgericht door Zelaya na zijn terugkeer uit ballingschap, wordt geleid door zijn vrouw, Xiomara Castro, die in 2021 de eerste vrouwelijke president van Honduras werd.
Castro’s verkiezing volgde op een periode van jaren van strijd tegen het narcostaat-imago van Honduras, dat eindigde met de afzetting en arrestatie van Hernández in de VS.
Onder Castro’s leiding heeft Honduras economisch enige vooruitgang geboekt, de inflatie onder controle gekregen en armoede en criminaliteit verminderd. Toch blijft het land een van de meest gewelddadige regio’s, mede door de noodtoestand die sinds december 2022 van kracht is en de zorgen die de mensenrechtenorganisaties hebben geuit.
Rixi Moncada en haar kandidatuur
De voormalige minister van Defensie, Rixi Moncada, presenteert zich als erfgenaam van het regeringsproject en heeft haar strijd gevoerd tegen beschuldigingen van corruptie en nepotisme. Haar sympathieën voor Cuba en Venezuela worden bekritiseerd, en volgens opiniepeilingen loopt ze achter op haar rivalen.
De peilingen tonen een zeer open kandidaatstelling, waarbij Nasralla de meeste stemmen lijkt te krijgen. Hij is een bekende televisiepersoonlijkheid, maar wordt ook omstreden vanwege zijn autoritaire en populistische stijl.
Al onder de paraplu van de Liberale Partij belooft hij in vier jaar de prestaties te leveren die andere politici in twee eeuwen niet voldeden, met modellen als de Argentijnse president Javier Milei en de Salvadoriaanse president Nayib Bukele.
Nasralla heeft het “nuttige stemadvies” aangehaald en probeert zich los te maken van de partijlabels. Hij stelt: “Het gaat erom te stemmen op de winnaar, op de enige die de Libre-partij kan wegstrepen.”
De derde kandidaat: Asfura
‘Papi a la orden’, ondernemer en voormalig burgemeester van Tegucigalpa, probeert voor de tweede keer president te worden. Hij wordt door Trump omschreven als “de enige ware vriend van de vrijheid in Honduras.”
Zijn burgemeestersperiode van 2014 tot 2022 was gericht op infrastructuurprojecten, zoals het verbeteren van verkeer in de hoofdstad, maar er werden ook beschuldigingen van corruptie en malversatie van fondsen geuit. In 2021 viel hij in de pseudoniem van Pandora Papers door het betrokken zijn bij bedrijven in belastingparadijzen.
De winnaar van deze verkiezingen zal de diepgewortelde structurele problemen van Honduras moeten aanpakken, zoals hoge armoedecijfers, institutionele ondermijning na jaren van machtswisselingen, en de narcocriminaliteit die het hele land beïnvloedt.
