De positie van de Duitse minister van Buitenlandse Zaken
Johann Wadephul, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, heeft zich recentelijk in een persconferentie in Berlijn uitgesproken over de mogelijkheid om bevroren Russische staatsactiva aan Oekraïne beschikbaar te stellen. Hij benadrukte dat dit een doel op politiek niveau is, gericht op het benutten van deze activa, maar erkende daarbij dat de juridische aspecten rondom dit onderwerp nog grotendeels onbekend terrein vormen.
Voorwaarden en juridische onzekerheden
Naarmate deze stappen worden overwogen, onderstreepte Wadephul dat eerst de voorstellen van de Europese Commissie grondig moeten worden beoordeeld. Het onderwerp betreft immers een complexe juridische kwestie, die nog niet volledig is uitgekristalliseerd. Hij wees erop dat de Duitse regering zich inzet voor het behalen van een politiek duidelijk doel: het benutten van de activa binnen het kader van de Europese regelgeving.
De status van Russische tegoeden in Duitsland
De Duitse overheid houdt de details van het Russische centrale-bankvermogen dat in Duitsland is bevroren strikt geheim. Tot nu toe is bekendgemaakt dat activa ter waarde van ongeveer 3,5 miljard euro, gerelateerd aan de Russische agressie tegen Oekraïne, zijn bevroren of geïmmobiliseerd.
Financieringsplannen en controverse
De Europese Commissie presenteerde recent een juridische basis voor het gebruik van bevroren Russische activa in België voor het financieren van een herstellening aan Oekraïne. Dit voorstel roept controverse op, vooral bij de Belgische regering, die het beschouwt als confiscatie en waarschuwt voor mogelijke gevolgen voor de nationale financiën.
Stellingname van de Europese Centrale Bank
Christine Lagarde, voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB), waarschuwde dat het gebruik van Russische activa als onderpand voor een lening aan Oekraïne in strijd zou zijn met de communautaire wetgeving. Zij wees erop dat Euroclear momenteel over activa van ongeveer 40 biljoen euro beschikt, waarvan een deel uit Rusland komt. Het mobiliseren van deze fondsen zou volgens haar garanties vereisen, wat negatieve gevolgen kan hebben voor de financiële stabiliteit en het vertrouwen in de eurozone.
Toekomstige procedures en implementatie
Hoewel de Europese leiders tijdens de komende twee weken een besluit kunnen nemen over de voorgestelde activa, zal de daadwerkelijke uitvoering tijd kosten. Het proces vereist namelijk nog diverse nationale procedures. Volgens de communautaire instanties wordt geschat dat de regeling mogelijk op het tweede kwartaal van 2026 operationeel zou kunnen zijn.
Oekraïne hoeft het herstelkrediet alleen terug te betalen als Rusland aan het einde van de oorlog de schuld erkent en financieel compenseert voor de schade die is aangericht door de invasie.
