Ontwikkelingen binnen het Europees defensiebeleid
De ministers van Defensie van de Europese Unie bespreken komende maandag de langetermijn militaire hulp aan Oekraïne. Naar schatting zal Kyiv minstens 70 miljard euro per jaar nodig hebben om haar leger te behouden, zelfs als een staakt-het-vuren met Rusland wordt overeengekomen tijdens onderhandelingen die door de Verenigde Staten zijn opgestart. Een conservatieve schatting van Oekraïne geeft aan dat, zelfs bij een tijdelijk stilleggen van de oorlog, het benodigde budget voor het leger op dat niveau blijft. Deze inschatting, gecombineerd met een vermindering van Amerikaanse hulp, zet de lidstaten onder druk om nieuwe financieringsinstrumenten te activeren. Aanleiding is onder meer de komende top van EU-leiders op 18 december, waar zij een akkoord willen sluiten over leningen en de bevroren Russische activa.
Financiële ondersteuningsinspanningen en strategische prioriteiten
Volgens informanten in Brussel blijft het essentieel dat Oekraïne over sterke strijdkrachten beschikt om zichzelf te verdedigen en als afschrikmiddel te dienen. Ondanks de Russische pogingen om de oorlog te vertragen, onderstrepen bronnen dat de financiële behoeften van het Oekraïense leger enorm blijven. Tijdens de bijeenkomst zullen de ministers ook de laatste ontwikkelingen in vredesonderhandelingen bespreken. Informele gesprekken tussen de Oekraïense onderhandelaar Denis Shmigal en de secretaris-generaal van de NATO, Mark Rutte, staan hierbij centraal.
Gebruik van Russische bevroren activa en het financieringsbeleid
De discussie in de Europese Raad zal zich verder richten op initiatieven zoals de toekenning van 140 miljard euro aan Oekraïne met behulp van de in Europa bewaarde Russische activa. De Europese Commissie houdt vast aan haar koers en zal haar voorstel voor een juridische basis binnen enkele dagen presenteren. De Hoge Vertegenwoordiger, Kaja Kallas, erkende dat er nog veel vragen resteren over de details van het gebruik van de bevroren activa, maar ziet deze financieringsroute als de meest praktische manier om vooruitgang te boeken.
Ondertussen ondersteunen ongeveer 22 lidstaten de inzet van deze Russische activa, terwijl landen als België zich nog vragen stellen over de juridische implicaties. Een groep landen blijft de maatregel echter terughoudend beoordelen.
Voorstellen voor wapenleveringen en defensiefinanciering
Wat de levering van wapens aan Oekraïne betreft, wordt in de vergadering ook de planning besproken om twee miljoen munitie-eenheden te leveren, gemaakt van artilleriemunitie. Volgens gegevens van het Europese Buitenlandse Actieservice ligt de voortgang hierbij op ongeveer 80%. Aan het begin van dit jaar prioriteerde Kallas de levering van artilleriemunitie, nadat het voorstel voor een gezamenlijke hulp van 40 miljard euro door bepaalde grote EU-landen zoals Frankrijk, Spanje en Italië was afgewezen.
De inzet voor defensie wordt verder versterkt doordat Brussel eind vorig jaar de termijn voor de implementatie van nationale plannen voor het SAFE-initiatief heeft afgesloten. Dit initiatief richt zich op het verstrekken van leningen voor gezamenlijke aankopen van militaire uitrusting ter waarde van 150 miljard euro. Spanje heeft voorlopig circa 1 miljard euro toegewezen gekregen. In totaal hebben 19 lidstaten om dit fonds gevraagd, dat in het kader van een herbewapeningsplan wordt opgezet om in de komende tien jaar 800 miljard euro te mobiliseren voor de defensiesector. Brussel onderhandelt momenteel metCanada en het Verenigd Koninkrijk om ook hen bij dit programma te betrekken.
