Een cultureel venster op Barcelona
De deelname van Barcelona aan de Guadalajara International Book Fair (FIL) wordt beschouwd als een belangrijke gelegenheid om de stad via cultuur te presenteren. De editie, die op zaterdag opent en duurt tot 7 december, heeft Barcelona als eregast. Tijdens deze periode wordt een gevarieerd programma aangeboden dat literatuur, theater, muziek, kunst, wetenschap en film omvat.
De beurs, die tot de meest significante literaire evenementen behoort, wordt enkel overtroffen in beursomzet door de Frankfurter Buchmesse in Duitsland. Het fungeert als een ontmoetingsplek voor de Spaans-talige uitgeverssector, met ongeveer 750 auteurs, meer dan 2.300 uitgeverijen en 20.000 sector professionals, en trok in 2024 meer dan 900.000 bezoekers.
Het programma van Barcelona onder leiding van Anna Guitart
Barcelona presenteert een uitgebreid eigen programma onder leiding van cultuurjournalist Anna Guitart. Het doel is het belang van de boekensector in de stad te benadrukken. Joan Manuel Serrat fungeert als ambassadeur van de Catalaanse hoofdstad in Mexico.
Guitart benadrukt dat de aanwezigheid van Barcelona als eregast een uitgelezen kans biedt om de stad vanuit haar culturele kant te belichten. Ze onderstreept de positieve ontwikkeling van de Catalaanse cultuur en het belang van een brede aanpak. Het programma bevat literaire auteurs, tentoonstellingen, toneelvoorstellingen, concerten en een filmcyclus. Op die manier wil men Barcelona in haar diversiteit presenteren en de uitstraling van de stad meer ‘realistisch’, actueler en accurater maken.
Mercè Rodoreda als symbool en het motto van de stad
De schrijfster Mercè Rodoreda is gekozen als symbolisch figuur en haar motto ‘Vindran les flors’ (De bloemen zullen komen) is afgeleid uit een van haar verhalen. Dit schraagt de band tussen Guadalajara, bekend als de stad van de rozen, en de feestdag van Sint-Joris.
De Catalaanse delegatie in Mexico telt ongeveer 70 auteurs, waaronder gevestigde namen als Eduardo Mendoza, Javier Cercas, Xavier Bosch en Carme Riera, naast nieuwe stemmen uit de literaire scene van Barcelona.
Guitart richt zich op de diversiteit en de heterogene literaire stemmen in Barcelona. Ze geeft aan dat het selectieproces moeilijk was, vanwege de hoge kwaliteit van de deelnemers. Het balanceren tussen genres en uitgeverijen was een uitdaging omdat er slechts 70 auteurs geselecteerd konden worden.
Herdenkingen en invloed op de literaire cultuur
Het programma richt zich echter niet alleen op de hedendaagse literaire scene. Er zullen ook eerbetonen plaatsvinden aan sleutelfiguren die hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van de literaire cultuur in Barcelona, waaronder agent Carmen Balcells en schrijvers als Joan Brossa, Pere Calders, Ana María Matute, Mercè Rodoreda, Montserrat Roig, Manuel Vázquez Montalbán en Jacint Verdaguer.
Meer dan alleen literatuur: muziek en kunst
Naast literaire activiteiten biedt het programma ook muzikale optredens op het Forum FIL. Tijdens negen avonden treden onder andere Love of Lesbian, Queralt Lahoz, Rigoberta Bandini, Lucia Fumero, Joan Garriga met Mariatxi Galàcic, Roger Mas en de Cobla Sant Jordi op. Daarnaast zijn er ook andere bands zoals Mushkaa, Sra. Tomasa, Maria Arnal en Tarta Relena.
Ook de podiumkunsten krijgen ruime aandacht met een theaterlezing van ‘La plaça del Diamant’ van Mercè Rodoreda, geregisseerd door Carlota Subirós, en voorstellingen van ‘Sonoma’ door La Veronal en ‘Jo, travesti’ van Josep Maria Miró.
Exposities en wetenschappelijke en maatschappelijke programma’s
De tentoonstelling omvat vier exposities, gehouden in het Museum voor Kunst van de Universiteit van Guadalajara en het Cabañas Museum. De exposities behandelen onder meer het ontwerp van boeken in ‘De boeken van Barcelona’, het verband tussen Barcelona en het publieke domein in ‘Vrouwen zullen komen’, digitale kunst in ‘Droomruimte’ en de trilogie van Cabosanroque over Rodoreda, Brossa en Verdaguer.
Barcelona neemt ook deel aan ‘FIL Science’, waarin de wetenschappelijke gemeenschap vertegenwoordigd wordt, en aan ‘FIL Pensamiento’ met academici en denkers uit diverse disciplines. Gerard Bellver van het restaurant Jiribilla in Barcelona is de chef-kok die de stad vertegenwoordigt en verantwoordelijk is voor het menu van de openingslunch.
Trots op de culturele productie
Volgens Guitart maakt het uitgebreide programma duidelijk dat men enorm trots is op de culturele productie van Spanje, en met name op de vooruitgang van de Catalaanse cultuur. Ze hoopt dat bezoekers niet alleen vertrouwd raken met bekende auteurs, maar ook met minder bekende stemvormers, die een blijvende indruk achterlaten en mogelijk een basis leggen voor toekomstige terugkeren van Barcelona’s schrijvers.
Guitart verwacht dat er na de beurs eveneens duidelijk zal zijn dat Barcelona een echte literaire stad is — voluit erkend vanwege haar ecosysteem van uitgeverijen, boekwinkels, bibliotheken en literaire agentschappen — en dat haar positie als belangrijke uitgeverijstad verder versterkt wordt.
