De rol van wilde dierenbeheer en de recente ontwikkelingen
De Veterinaire Beraadorganisatie (OCV) heeft onlangs opnieuw benadrukt hoe cruciaal het is om over een goed doordacht controle- en managementplan te beschikken voor de populaties van wilde dieren, met name wilde zwijnen. Dit omdat deze dieren een hoge risico vormen voor de volksgezondheid en de biosecurity van landbouwbedrijven. Ze fungeren als reservoirs en verspreiders van ziekten zoals Afrikaanse varkenspest (AVP). De organisatie wijst erop dat deze wilde dieren directe schade kunnen veroorzaken aan biosecuritymaatregelen, de kwaliteit van voedsel- en waterzone kunnen besmetten en het risico op accidenteel contact met landbouwvee verhogen.
Recente incidenten en de gevolgen voor de Spaanse volksgezondheid
Enkele dagen na het ontdekken van verschillende dode zwijnen door de aanwezigheid van AVP, onderstreept de OCV het belang van waakzaamheid, vooral omdat dit in Spanje voor het eerst sinds 1994 gebeurt. Hoewel de ziekte niet op mensen overdraagbaar is, beschouwen gezondheidsautoriteiten AVP wel als een ernstige economische en sanitaire bedreiging. De rol van veterinairs is volgens de organisatie essentieel voor het voorkomen van de introductie en het beperken van de gevolgen van deze ziekte.
Het belang van epidemiologische monitoring en veiligheidsmaatregelen
Volgens de organisatie hangt de effectiviteit af van het vermogen van dierenartsen om vroegtijdig ziekten op te sporen, maatregelen te implementeren en een goede coördinatie te waarbaken. Santiago Sánchez Apellániz, voorzitter van de Veterinaire Liga van Sevilla en lid van de Raad van Veterinaire Organisaties, stelt dat de huidige uitbraak waarschijnlijk het gevolg is van een incident. Alle aangetaste landbouwbedrijven in de regio tonen volgens hem negatieve resultaten na testen. Hij vermoedt dat het incident mogelijk is ontstaan doordat iemand voedsel uit een ander Europees land heeft meegenomen, waar AVP wijdverspreid is. De autoriteiten hebben inmiddels de besmette gebieden geïdentificeerd en gecontroleerd, en een bufferzone van 10 tot 20 km is ingesteld. Tot dusver is er geen gevaar voor de vleesproductie: alle gecontroleerde bedrijven in deze zone bleken negatief.
Volgmaatregelen en de rol van jacht en preventie
Meer specifiek adviseert de expert dat de situatie zoals die bij de UME (Militaire Noodeenheid) is aangepakt, herhaald moet worden: het opzetten van een omheind gebied waar niemand in of uit kan zonder controle, omdat AVP zich zeer snel verspreidt. Daarnaast erkent hij dat wilde zwijnen op heel Spanje wijdverspreid zijn en wijst hij op de noodzaak van intensievere jacht op deze dieren. Volgens hem ligt de oorzaak van de uitbraak niet in de landbouwsector zelf en is de huisvesting niet verantwoordelijk.
Risico’s voor de volksgezondheid en de virusdistributie
De specialist benadrukt dat AVP niet op mensen overdraagbaar is. Helder is dat alle voedselketenonderdelen worden gecontroleerd en dat geïnfecteerde dieren niet via de productieketen naar consumptie kunnen komen. Zelfs in het onwaarschijnlijke geval dat een dier via een huisdier of ander contact in de menselijke voedselketen terechtkomt, is er geen risico voor de volksgezondheid. Het virus, dat van nature in Afrika voorkomt, heeft een hoge mortaliteit onder wilde en gedomesticeerde varkens en is bijzonder moeilijk te bestrijden vanwege zijn vermogen om het immuunsysteem te omzeilen.
Langetermijnwaarschuwingen en de rol van populatiebeheer
Onderzoeker José Ángel Barasona, verbonden aan de Universiteit Complutense Madrid, benadrukt dat de hoge dichtheden van wilde zwijnen in Spanje al meer dan 15 jaar aanleiding geven tot zorgen over de verspreiding van AVP. Volgens hem is de situatie vooral het gevolg van het niet inperken van de populatiedichtheid en het niet naleven van kritische sanitaire en ecologische normen. Hij wijst erop dat de overvloed aan wilde zwijnen de verspreiding van ziekteziekten significant vergemakkelijkt en een ernstig risico vormt voor zowel dierengezondheid als volksgezondheid.
Controles en bestrijdingsmaatregelen in Europa
AVP verspreidt zich momenteel vooral via wilde zwijnen, omdat deze diersoort in de natuur veel voorkomt en moeilijk te beheersen is. De virusuitbraken hebben zich sinds 1957, in verschillende landen, aangepapt en zelfs in China in 2018. In Europa zijn vooral wilde zwijnen getroffen vanwege de systemen voor controle en gezondheidsmonitoring. Het is moeilijker om deze ziekte in wildpopulaties te beheersen dan onder gedomesticeerd vee, omdat de hulpmiddelen hiervoor minder effectief zijn. Spanje moet daarom extra waakzaam blijven, vooral gezien het feit dat het een grote producent is van varkensvlees.
Effectieve bestrijdingsstrategieën en de rol van de overheid
De acties die momenteel worden gezet om de uitbraak te beheersen, worden als wetenschappelijk adequaat beschouwd. Er wordt een snelle en krachtige ingreep ingezet om de verspreiding van geïnfecteerde zwijnen zo snel mogelijk te remmen. Het inzetten van militaire en veiligheidsdiensten, gecombineerd met het zo hygiënisch mogelijk verwijderen van gevonden dode zwijnen en het verbieden van recreatieve activiteiten voor burgers, is vergelijkbaar met de aanpak van andere landen die met dergelijke uitbraken te maken hebben.
