Gierzwaluwen horen nooit op de grond te zitten. Deze insectenetende vogels brengen vrijwel hun hele leven in de lucht door – je ziet ze zelden rusten op straat. Als u dan toch een gierzwaluw op de stoep of in het park aantreft, is het belangrijk om bewust te handelen en niet zomaar in te grijpen. Niet alleen misvattingen maar ook goedbedoelde hulp kunnen het diertje schaden.
Inhoudsopgave
Waarom gierzwaluwen soms op de grond terechtkomen
Van juni tot en met augustus, dus precies als het op het terras van de Jaren goed toeven is en kinderen aan het ijsjeslikken zijn, ziet u ze soms plots op straat liggen. Jonge zwaluwen die hun eerste vlucht wagen, raken uitgeput – of ze worden te warm in het nest, bijvoorbeeld onder de pannen van een oud Amsterdams huis.
Op TikTok (kijk bijvoorbeeld even bij @biocaotico) circuleren duidelijke filmpjes met stappenplannen over wat je nú moet doen. Dat is belangrijk, vooral in deze maanden: jonge gierzwaluwen kunnen namelijk niet zelfstandig vanaf de grond opstijgen, en in Amsterdam-Zuid betekent dat al snel: gevaar.
Wat u vooral níet moet doen als u een gierzwaluw vindt
Gooi de vogel nooit de lucht in — hoe logisch dat misschien klinkt als ‘eerste hulp’. Gierzwaluwen hebben een lange aanloop nodig en kunnen zichzelf niet als een mus van de grond losmaken. Een plotselinge worp kan tot inwendige letsels leiden, zeker als de vogel uitgedroogd is of lichte verwondingen heeft, wat je niet altijd ziet.
Stop de vogel niet in een kooitje: gierzwaluwen panikeren razendsnel en kwetsen zich gemakkelijk.
- Probeer het dier nooit zomaar wat te voeren of water te geven, tenzij u zich heel goed hebt ingelezen.
- Geen brood, geen zaden, géén restjes. Insecten – daar leven ze van, en niks anders.
- Bovendien: Giet nooit water rechtstreeks in hun snavel of neusgaten, want hun ademhalingskanaal is daar extreem gevoelig voor.
Hoe u een gevallen gierzwaluw wél helpt
Pak de vogel voorzichtig op. Bescherm hem tegen gevaren als katten (ik heb ooit een jonge gierzwaluw bijna onder de fietsband vandaan moeten halen) en druk verkeer. Zet hem in een kartonnen doos met luchtgaatjes en een zachte bodem, bijvoorbeeld een keukenrolvel.
Bedek hem niet volledig. Is de vogel bij bewustzijn en redelijk fit? U kunt dan een klein druppeltje water op de punt van de snavel laten vallen – niet in de bek duwen.
Het allerbelangrijkste: Bel direct een erkend vogelopvangcentrum of de dierenambulance (in Nederland: 144 of het plaatselijke opvangadres). Deskundigen beschikken over de juiste zorg en voeren het jong meestal later op een veilige plek weer uit. Zo belandt hij vlot terug in de lucht, waar hij thuishoort.
Door doordacht op te treden, geeft u deze bijzondere vogels een tweede kans. Mooi detail: elke zomer redden bewoners van Utrecht tot Texel tientallen zwaluwen met precies deze aanpak. Soms zijn zulke kleine aandachtspunten het verschil tussen leven en dood – letterlijk!
