Overzicht van dierengebruik in 2024
In 2024 werden in Spanje in totaal 887.000 dieren ingezet voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijsdoeleinden. Dit vertegenwoordigt een afname van 22,5% ten opzichte van het voorgaande jaar en een vermindering van 37% vergeleken met 2009, het jaar waarin de statistieken van het Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedsel (MAPA) voor het eerst werden geregistreerd. Dit werd bevestigd tijdens de presentatie van de achtste editie van het rapport over transparantie in dierproeven, opgesteld door de Confederatie van Wetenschappelijke Verenigingen van Spanje (COSCE).
Verdeling van het dierengebruik
Van alle gebruikte dieren betroffen bijna de helft, ongeveer 49,8%, muizen. Vissoorten maken 21% uit, maar dit deel is in de loop van de jaren aanzienlijk afgenomen (-58,4%). Aangegeven wordt dat het gebruik van vogels 17% bedraagt, met een toename van 34% in het aantal dieren dat hiervoor wordt ingezet. Daarnaast tonen cijfers dat het gebruik van inktvissen en reptielen verdubbeld is, terwijl het aantal koeien, paarden en honden met respectievelijk 29%, 71% en 25% is gedaald.
Onderzoeksgebieden en procedures
Volgens Lluis Montoliu, lid van de COSCE-commissie, werd ongeveer 25% van de dieren gebruikt voor oncologisch onderzoek, 12% voor hart- en vaatonderzoek, en 23% voor neurologische studies, met de rest verdeeld over andere systemen. Van alle procedures wordt ongeveer de helft als mild beschouwd, 39% als matig en 8% als ernstig.
Regelgeving en transparantie
Het is van belang te benadrukken dat onderzoek met dieren nog steeds relevant is en onder strikte regelgeving plaatsvindt, aldus Montoliu. De COSCE heeft een vrijwillige gedragscode opgesteld die aanvullend is op de Spaanse wetgeving, met als doel transparantie en communicatie over het gebruik van dieren in wetenschappelijk onderzoek te bevorderen. Het jaarlijkse rapport documenteert de stappen die Spaanse instellingen nemen om openheid te verschaffen over hun dierproeven.
Onderzoeksresultaten en institutionele betrokkenheid
Het onderzoek, uitgevoerd door de European Animal Research Association (EARA), toont dat de COSCE-overeenkomst wereldwijd een leidende positie blijft innemen qua lidmaatschap. Het Spaanse wetenschappelijke gemeenschap versterkt daarmee haar transparantie, hoewel nog 83% van de instellingen geen formeel communicatiebeleid heeft. Een verdere analyse wijst uit dat de openheid onder wetenschappelijke instellingen geleidelijk toeneemt; het percentage dat actief communiceert over dieronderzoek is gestegen tot 64,8% in 2024. Alle instellingen beschikken over een verklaring op hun website waarin het gebruik van dieren wordt toegegeven, en in 72% van de gevallen is die verklaring binnen drie klikken toegankelijk.
Openbare communicatie en sociale media
In totaal gebruikt 80% van de geïnterviewde instellingen hun website voor het delen van informatie over dieronderzoek, en 40% projecteert statistieken over het aantal gebruikte dieren. Bovendien maken 96% gebruik van sociale netwerken. Daarnaast rapporteert 25% dat zij persberichten hebben uitgebracht waarin dieronderzoek wordt vermeld.
Participatie en ondersteuning
Daarnaast zegt 42% van de instellingen expliciet melding te maken van dieronderzoek tijdens het wervingsproces van personeel. Ongeveer 40,74% organiseert bezoekdagen voor niet-research personeel, terwijl 64,8% deelnam aan wetenschappelijke informatiesessies.
Uitdagingen en tekortkomingen
Toch merkt een deel van de instellingen dat zij soms ondersteuning van de organisatie missen; slechts 17% heeft een formele communicatiebeleid. Ondanks de daling van het dierengebruik blijft het gebruik beperkt, mede door de nog beperkte toepassing van richtlijnen zoals ARRIVE (34,3%) en PREPARE (24%), die van belang zijn voor het waarborgen van kwaliteit en ethiek in onderzoek en publicaties.
Expertmeningen en toekomstperspectieven
Javier Guillén benadrukt dat alle ondervraagde instellingen het belang inzien van de COSCE-overeenkomst, die volgens hen een belangrijke stap vormt voor het biomedisch onderzoek in Spanje. Tijdens de presentatie werd vastgesteld dat de inzet van dieren voor wetenschappelijke doeleinden in 2024 met 22,5% is gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor, terwijl de betrokkenheid bij transparantie-initiatieven blijft toenemen.
