Algemene situatie en waarschuwingen uit de EU-regio’s
De regio Castilla y León en andere vijftien delen binnen de Europese Unie, die gezamenlijk bijna twintig procent van het Europese Bruto Binnenlands Product (BBP) uitmaken, hebben de Europese Commissie gewaarschuwd dat de Europese industrie voor hernieuwbare energie op het punt staat te instorten. Ze benadrukten dat er dringend ambitieuze maatregelen nodig zijn om het voortbestaan ervan te waarborgen.
Deze gezamenlijke verklaring werd gepresenteerd tijdens een bijeenkomst in Brussel, geleid door Mikel Irujo, de adviseur voor Industrie en voor de Ecologische en Digitale Transitie van de regio Navarra. Aanwezig waren ook Laia Pinós, adviseur van de vicevoorzitter voor welvaart en industriële strategie, Stéphane Séjourné, en Valvanera Ulargui, expert binnen het team van de eerste vicevoorzitter voor een schone en concurrerende transitie, Teresa Ribera.
Betrokken regio’s en hun eisen
De ondertekenaars van de verklaring omvatten regio’s uit Duitsland, Italië, Frankrijk, Oostenrijk en Spanje, onder andere Baden-Württemberg, Emilia-Romagna, Hamburg, Mecklenburg-Vorpommern, Normandië, Noordrijn-Westfalen, Nouvelle-Aquitaine, Oberösterreich, en de autonome provincie Trento. Zij eisen dat de zogenaamde ‘Clean Industrial Deal’ wordt omgevormd tot een effectief instrument dat de waardeketen van technologische schoonmaakstechnologieën binnen Europa beschermt.
De ernst van de situatie volgens Mikel Irujo
Mikel Irujo verklaarde dat de sector in een “doodsstrijd” verkeert en niet meer verder kan gaan. Hij zei dat de Europese waardeketen wordt verdrongen door producten uit niet-Europese landen, die sterk worden gestimuleerd door industriële beleidsrichtlijnen van andere landen. Volgens hem luidt de waarschuwing dat dit leidt tot verlies van banen en marktaandeel.
Hij pleitte voor een uitgebreide aanpak onder de noemer ‘Clean Industrial Deal’, die alle schakels van de sector – van ondernemers en kleine en middelgrote bedrijven tot grote operators – beschermt. Daarbij behoort ook technologische centra en universiteiten te betrekken.
De noodzaak voor een robuuste, flexibele Europese industrie
Irujo benadrukte dat de industrie krachtig, wendbaar en goed voorbereid moet zijn, met een referentielink in de waardeketen. Politiek gezien moest de EU beleid creëren dat haar regio’s en samenleving beschermt. Hij stelde dat Europa zijn eigen ‘scoort’ in de energietransitie en dat de leveranciers uit eigen regio dienen te komen.
De regio heeft bovendien al meer dan dertig jaar leiderschap in de windenergiesector. Als voorlopers in deze industrie doet Navarra samen met de kracht van de duurzaamheidscluster sinds twee jaar een herhaalde oproep in Brussel om hun waardeketen te beschermen, de industrie te verdedigen en de lokale werkgelegenheid te ondersteunen.
Reacties op de presentatie in Brussel
Na de bijeenkomst met verschillende Europeanese cabinets verklaarde Irujo dat de verklaring, geleid door Navarra en ondertekend door 16 regio’s, positief werd ontvangen en dat ze werden aangemoedigd meer lidstaten bij de steun te betrekken. Hij gaf aan dat hieraan wordt gewerkt, samen met het energicentrum, om het doel te bereiken.
Uitdagingen en bedreigingen voor de Europese industrie
De regio’s waarschuwen dat, ondanks de historische uitbreiding van de capaciteit voor hernieuwbare energie, de sector die deze transitie zou moeten leiden, systematisch wordt verdrongen door producten uit landen als de Verenigde Staten, China en India. Ze benadrukken dat bestaande regelingen zoals de Net Zero Industry Act, Wind Power Action Plan en de European Solar Charter hier niet in zijn geslaagd de trend te keren.
Naar mening van de regio’s garandeert de huidige regulering geen eerlijke concurrentie, beschermt zij onvoldoende de Europese waardeketen en biedt zij niet de juiste stimulansen vergeleken met andere industriële grootmachten. Dit leidt volgens hen tot snelle verslechtering van het fabricagesysteem, verlies van strategische capaciteiten en een reëel risico op grootschalige delokalisatie.
Verzoeken aan het beleid en de eisen voor onmiddellijke veranderingen
- Invoeren van bindende instrumenten die gelijkheid in markt en aanbestedingen garanderen.
- Directe steunmaatregelen voor Europese fabricage.
- Bescherming van werkgelegenheid, onderzoek, ontwikkeling en strategische knowhow.
- Een industriële architectuur die de energieonafhankelijkheid van de EU verzekert.
De ondertekenaars van de verklaring benadrukken dat Europa niet efficiënt de energietransitie kan leiden als het compleet afhankelijk blijft van technologieën uit landen buiten de grenzen. Ze zetten hun regionale initiatief verder in de context van Europese discussies over strategische autonomie en industriële soevereiniteit.
