De uitspraken van de Secretaris-Generaal van de NATO
De secretaris-generaal van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), Mark Rutte, heeft op dinsdag benadrukt dat elk aspect van een mogelijk akkoord met Rusland over een einde aan de oorlog in Oekraïne, dat de NAVO zou betreffen, uitsluitend door de betrokken alliantieleden afzonderlijk zal worden beslist. Deze verklaring volgde op de mededeling dat het initiële vredesplan van de Amerikaanse president Donald Trump een veto bevatte ten aanzien van de toetreding van Oekraïne tot de NAVO.
De rol van de NAVO in een vredesakkoord
Rutte verklaarde tijdens een persconferentie voorafgaand aan de ontmoeting van de buitenlandse ministers van de NAVO in Brussel dat vooral de onderwerpen die rechtstreeks met de NAVO te maken hebben, apart behandeld zullen worden. Hij bevestigde dat dit zeker betrekking heeft op het beëindigen van de oorlog en dat de organisatie haar deel in dat proces bewaakt.
Amerikaanse non-coördinatie en diplomatieke ontwikkelingen
Volgens Rutte worden de inspanningen van de Verenigde Staten voor een vredesakkoord met Oekraïne nauwgezet gecoördineerd door de NAVO en de Amerikaanse delegatie. Hij merkt op dat het voorstel sinds het op tafel kwam, is geëvolueerd, waardoor de betrokkenheid van de NAVO in dat proces ook formeel los zal staan van andere onderhandelingen. Hij benadrukt dat er proposities op tafel moeten liggen, en wijst op de recente gesprekken tussen Oekraïense en Amerikaanse delegaties in Genève en Miami.
De onzekerheid over een snel akkoord
De Nederlandse leider blijft sober over de vraag of er op korte termijn een akkoord met Rusland mogelijk zal zijn. Hoewel hij aangeeft dat Oekraïne en de NAVO, onder leiding van Washington, proberen tot dat punt te komen, erkent hij dat Rusland moet worden meegezogen in het onderhandelingsproces. Hij vergelijkt dat met een dans: “Er zijn twee nodig voor een tango, en Rusland moet meedoen.”
Veiligheidsgaranties zonder NAVO-toetreding
Met betrekking tot de vraag of Oekraïne al dan niet lid wordt van de NAVO, herinnert Rutte eraan dat de Amerikaanse bijeenkomst in Washington in 2024 reeds stelde dat het pad van Oekraïne naar de NAVO ‘onomkeerbaar’ is. Hij voegt eraan toe dat Oekraïne heeft gevraagd om lidmaatschap, maar dat niet iedereen binnen de alliantie daarmee akkoord gaat. Daarom moet een toekomstige vredesakkoord garanties voor de veiligheid van Oekraïne bevatten.
Alternatieven voor lidmaatschap en veiligheidsgaranties
Rutte stelt dat, wanneer toetreding tot de NAVO niet haalbaar blijkt, Oekraïne zelf bescherming moet kunnen bieden, maar daarbij ook steun moet krijgen van andere staten. Dit om toekomstige Russische agressie te voorkomen. Hij benadrukt dat het belangrijk is dat Oekraïne verzekerd wordt dat het niet onbeschermd achterblijft, ook al wordt het geen lid van de NAVO.
