Toekomst van de monarchie na vijf decennia
Op een recent gehouden bijeenkomst heeft koning Felipe VI benadrukt dat de Spaanse monarchie bereid is zich verder te ontwikkelen, net zoals het in de afgelopen vijftig jaar van parlamentaire monarchie heeft gedaan. Hij riep op om de overgang naar democratie niet enkel te beschouwen als een unieke, onherhaalbare gebeurtenis, maar om de lessen ervan te benutten en gezamenlijk verder te gaan.
De koning was degene die de dag afsluitte van een congres over de rol van de monarchie in het Spaanse democratiseringsproces (1975-1982), georganiseerd door de leerstoel voor Democratisch Verleden van de Universidad Rey Juan Carlos in Madrid, in samenwerking met het Ministerie van Territoriale Politiek en Democratisch Verleden.
De aard van het democratische systeem in Spanje
In zijn toespraak onderstreepte Felipe VI dat het Spaanse democratische systeem een “dynamische werkelijkheid” is die in bijna een halve eeuw heeft bewezen zich aan te passen aan veranderingen, zonder haar essentie te verliezen. Hij gaf aan dat het systeem niet uit de weg gaat voor uitdagingen en concrete oplossingen biedt voor de huidige tijd.
Hij benadrukte dat juist in die oplossingen de monarchie haar legitimiteit herwint en versterkt, hetgeen haar staat van dienst verder legitimeert. Volgens hem is de parlementaire monarchie als regeringsvorm gegroeid met de democratise ervaring.
De evolutie van de monarchie binnen de democratie
De koning stelde dat ook de monarchie zelf geëvolueerd is en altijd bereid is om verder te ontwikkelen, met de intentie te dienen: nuttig zijn voor het land en haar samenleving. Hij herinnert zich dat hij elf jaar geleden bij de proclamatie voor de Cortes Generales sprak over “een vernieuwde monarchie voor een nieuw tijdperk”.
Felipe VI bevestigde hiermee zijn breuk met het regime van zijn vader, Juan Carlos I, die onlangs in een video zijn zoon heeft opgeroepen om steun te krijgen van de jongeren en die door de jaren heen zijn rol in de overgang en de democratization van Spanje verdedigde.
Het belang van de overgang
Een groot deel van de conservatie van de koning ging over de overgang naar democratie. Hij benadrukte dat zowel degenen die dat tijdperk hebben meegemaakt als degenen die het hebben bestudeerd, kijken naar die periode met bewondering. Hij noemde het als “een moment waarop de consensust gebruikt kon worden”, een uitdrukking die ook op Adolfo Suárez’s graf in de kathedraal van Ávila staat.
Volgens de monarch was die consensus het resultaat van de goede inspanningen van veel mensen, die een groot stuk verantwoordelijkheid op zich namen in een periode van grote maatschappelijke verandering en de nasleep van de Spaanse Burgeroorlog.
De rol van de historische context
Hij waarschuwde dat het niet juist zou zijn om de consensus van de overgang te beschouwen als een unieke, onherhaalbare gebeurtenis, ook al waren er uitzonderlijke omstandigheden. Volgens hem blijven de energie, de geest en de essentie van dat moment in de samenleving aanwezig.
Hij stelde dat het kennen van die periode en deze altijd in gedachten te houden, ons kan helpen de wijze woorden van Alexis de Tocqueville te herinneren: “Wanneer het verleden het heden niet meer verlicht, wandelt de geest in de duisternis.”
Het vermijden van idealisering en nostalgie
De koning waarschuwde dat bij het bestuderen van de overgang men niet gehinderd moet worden door nostalgie, noch mag worden gestreefd naar idealisatie, ook al kunnen mythen en verhalen zeker nuttig en positief zijn.
Hij pleitte voor een praktische aanpak, waarbij de studie gebaseerd is op nut voor het heden, en benadrukte dat de periode van de overgang, ondanks de complexiteit, belangrijke lessen bevat over het Spaanse karakter en de maatschappelijke kracht.
Volgens hem is het belangrijk om de erfenis van die tijd actief te maken, haar levendig en krachtig te houden, zodat zij bijdraagt aan Spanje’s positie als voorloper en haar rol binnen de internationale gemeenschap.
