De context van het LIFE-programma en de Europese milieudoelstellingen
De Europese Rekenkamer heeft donderdag haar beoordeling gepresenteerd over de effectiviteit van het LIFE-programma, een initiatief dat door Brussel wordt ingezet om de ecologische transitie van het continent te stimuleren. Volgens het rapport is het onduidelijk in hoeverre de projecten die met EU-financiering worden uitgevoerd daadwerkelijk bijdragen aan de milieudoelstellingen en de strijd tegen klimaatverandering.
Analyse van lopende projecten en methodologie
Het rapport is gebaseerd op een analyse van 22 projecten, uit een totaal van 95 die tot april 2025 operationeel moeten zijn. Hieruit blijkt dat niet altijd de meest dringende behoeften van de lidstaten worden aangepakt. Ondanks dat extra financiering wordt gemobiliseerd, ontbreekt het volgens de onderzoekers aan een consistente methodiek om de resultaten te meten en aan voldoende controle door de Europese Commissie. Hierdoor is het moeilijk te bepalen welk daadwerkelijke effect de projecten hebben.
Strategische projecten en betrokken landen
Onder de bestudeerde projecten bevinden zich vier strategische initiatieven in Spanje. Dit land was ook een van de drie lidstaten die tijdens de veldwerken door de auditors zijn bezocht, naast Polen en Finland. Sommige projecten behandelen relevante problemen, maar deze zijn niet altijd de meest prioritaire op het gebied van klimaat en milieubeheer. Hierdoor wordt de impact op de betrokken gebieden beperkt, omdat de projecten niet altijd de meest urgente kwesties aanpakken.
Gebrek aan effectieve tools voor resultaatdeling en monitoring
Een ander knelpunt dat uit het onderzoek naar voren kwam, betreft het opvolgen van de projecten. De controle-instrumenten blijken inconsistent te zijn, wat het moeilijk maakt om te meten of de initiatieven duurzame veranderingen teweegbrengen in governance, milieubeheer of participatie van betrokken actoren. Dit gebrek aan betrouwbare monitoring bemoeilijkt een objectieve evaluatie van de projectresultaten.
Reactie van de Europese Rekenkamer en aanbevelingen
Joëlle Elvinger, lid van de Rekenkamer die verantwoordelijk is voor de audit, verklaarde dat strategische LIFE-projecten bijdragen aan meer samenwerking tussen belanghebbenden en het aantrekken van bijkomende financiering. Ondanks deze positieve punten, onderstreepte ze ook dat er nog steeds tekortkomingen zijn op het vlak van prioritering, monitoring van de vorderingen en het delen van resultaten.
De Rekenkamer beveelt de Europese Commissie aan de projectering beter af te stemmen op de specifieke behoeften van elk lidstaat. Er moet ook duidelijkheid komen over hoe de bijkomende financiering wordt gemeten, en de platforms voor het uitwisselen van best practices moeten versterkt worden. Daarnaast wordt aanbevolen meer betrokkenheid te zoeken van de nationale autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor milieustrategieën, om de duurzaamheid van de projectimpact te waarborgen.
