Wie had ooit gedacht dat het lot van de mensheid deels in diepvriezers vol menselijke ontlasting zou liggen? Toch gebeurt het — en niet zonder reden. In Zwitserland groeit het aantal bevroren monsters razendsnel: inmiddels al meer dan duizend, verzameld van mensen van over de hele wereld. De ambitie? In 2029 moet de teller op 10.000 staan.
Waarom slaan we poep op voor de toekomst?
Het klinkt misschien wat bizar, maar het project Microbiota Vault is allesbehalve een grap. in de geest van de beroemde Svalbard-zaadbank in Noorwegen werken experts samen aan een biologische “back-up”. Het doel: zo veel mogelijk cruciale micro-organismen veiligstellen voordat ze door antibiotica, klimaatverandering of grootschalige landbouw onherstelbaar verdwijnen.
Het zijn niet alleen menselijke poepmonsters die bewaard worden. Er liggen ook meer dan 190 soorten gefermenteerde producten in de vriezers, want die bevatten waardevolle darmbacteriën. alle samples worden opgeslagen bij -80 graden op de Universiteit van Zürich — geen plek voor mensen met koude voeten.
Waarom is deze ‘poep-parel’ zo waardevol?
We weten inmiddels dat onze darmen veel meer doen dan alleen voedsel verteren. Het microbioom draagt bij aan immuunsysteem, mentale gezondheid, ja zelfs aan hoe we bepaalde voedingsstoffen opnemen. Door moderne leefstijl en overmatig antibioticagebruik slonken de microbenpopulaties in West-Europa sneller dan het waterniveau in Kinderdijk afgelopen lente.
- Microbiota Vault verzamelt wereldwijd: monsters uit Brazilië, Ethiopië, Ghana, Laos, Thailand — elk met unieke microben afhankelijk van cultuur en dieet.
- Niet alleen mensen, binnenkort ook bedreigde microbiomen uit de natuur.
- Alles voor de dag dat we, hopelijk niet te snel, weer diversiteit nodig hebben om ziekte of ecologische crisis te overleven.
Wetenschap op de plank voor wie na ons komt
In tegenstelling tot de zaadopslag in Noorwegen is er nog geen bewezen manier om een compleet microbioom ‘terug te planten’ in een populatie. Maar onderzoekers denken groot: wie weet beschikt wetenschap in 2050 of 2120 wél over die technieken. In elk geval willen ze voorkomen dat unieke microben spurlos verdwijnen — dat is hun verantwoordelijkheid, vinden ze zelf.
Het lijkt vergezocht, maar als je kijkt naar hoe antibiotica en fastfood onze darmen hebben veranderd… tja, het idee dat microben ooit onze redding kunnen zijn, is niet zo gek meer. “Misschien helpt deze voorraad over 100 jaar om een ramp af te wenden,” zegt prof. Martin Blaser van Rutgers University in een recent persbericht.
Wat betekent dit voor Nederland?
Nederlanders zijn niet vies van innovatie: van Wageningse wetenschappers tot de fermentatiegekte in Amsterdam. De kans is groot dat onze kennis van voeding en gezondheid goed van pas komt in zulke internationale projecten. Denk ook aan hoe zuurdesemculturen uit bakkerijen in Utrecht bijdragen aan het Nederlandse microbenlandschap — dat wil je toch bewaren voor de toekomst?
Het team zoekt nu een definitieve locatie, ergens met koel, stabiel klimaat. Zwitserland en Canada staan bovenaan de shortlist. wie weet kijken onze achterkleinkinderen straks naar deze monsters als één van de waardevolste nalatenschappen van onze tijd.
Kortom: de grootste schat van morgen ligt misschien wel vandaag in de vriezer, verstopt tussen cultuur, wetenschap en een portie Hollandse nuchterheid.
