Samenwerking en eerlijke handel – dát zijn volgens de geschiedenisboeken altijd de bouwstenen van vrede en vooruitgang geweest. Maar elke tijd kent zijn eigen machtsverhoudingen. In 2025 is het China dat de kaarten stevig tegen de borst drukt. Wat gebeurt er als zij besluiten de kraan dicht te draaien? Ineens raakt niet alleen het nieuwste model smartphone uitverkocht, maar staat een groot deel van de industrie stil. Wat betekent dat voor ons, hier in Nederland?
China beheerst de knoppen van de technologieproductie
In de twintigste eeuw waren olie en gas de brandstof voor vooruitgang, maar inmiddels weten we: die prijs betalen we later terug — klimaatverandering is zelfs in Scheveningen aan de kust merkbaar. De wereld schakelt dus rap over naar groene alternatieven, van elektrisch rijden tot zonneparken in Flevoland. Maar aan het groene paradijs hangt een stevig prijskaartje. Want voor ál die nieuwe technologieën zijn grondstoffen nodig waar je niet zomaar aan komt.
En laat China daar nou net een fikse voorsprong in hebben. Als het erop aankomt, kan Beijing de stekker uit de supply chain trekken — letterlijk. telefoons, auto’s, robots — ineens niks meer.
Technologie: van goedje tot geopolitiek wapen
Alle moderne gadgets, van de trein naar Parijs tot je nieuwe led-verlichting — draaien op één essentieel ingrediënt: zeldzame aardmetalen. Die zijn, zoals de naam zegt, zeldzaam. Vooral te vinden in Chinese mijnen, en daar worden ze ook nog eens razendsnel verwerkt.
Je merkt het in den Haag: zodra de VS extra importheffingen oplegden op Chinese producten, werden technologische tegenmaatregelen in gang gezet. Het resultaat? Een handelsoorlog die je zelfs voelt tot in de prijzen van je favoriete elektrische fiets (Gazelle of VanMoof, wie heeft ‘m niet?). 60% van de mondiale vraag naar zeldzame aardmetalen komt uit China — een machtspositie waar Brussel nog even jaloers naar kijkt.
China is niet alleen marktleider in grondstoffen, maar ook in het maken van krachtige permanente magneten. Deze zijn onmisbaar voor vrijwel elk elektronisch apparaat — van windturbines tot MRI-scanners in het UMC Utrecht. Maar sinds april 2025 zijn ze niet alleen exportproduct, maar geopolitiek drukmiddel geworden. Vergunningen om te importeren zijn nu lastiger dan ooit: slechts zes maanden geldig, ellenlange procedures die soms zomaar in de digitale prullenbak belanden. Europese bedrijven merken het direct in hun productie.
Tekort aan zeldzame aardmetalen legt de industrie plat
Tot 75% van de Amerikaanse industrieën die afhankelijk zijn van deze materialen, kunnen praktisch worden stilgelegd zodra hun voorraden zijn opgedroogd — en dat duurt gemiddeld hooguit drie maanden. Natuurlijk kun je alternatieven zoeken, maar dan zakt meteen de kwaliteit of gaat de prijs door het dak. Ook Europese hightechbedrijven — denk aan ASML in Veldhoven — houden de adem in. China laat hiermee zien dat ze daadwerkelijk de technologische touwtjes in handen hebben.
Het handelsconflict tussen China en de VS reikt intussen verder — ook Europa voelt de impact. Sinds voorjaar 2025 zijn de regels rond de export van zowel zeldzame aardmetalen als koper (waar recent enorme nieuwe voorraden zijn gevonden in China) nóg strakker geworden. Wie niet over de juiste papieren beschikt, wacht soms weken op antwoord en krijgt vaak gewoon ‘nee’.
Wat nu? Praktische lessen voor Nederlandse bedrijven
- Overweeg hergebruik: recycling van oude elektronica wordt steeds belangrijker bij het besparen van zeldzame metalen.
- Zoek regionale alternatieven: Scandinavië en Portugal investeren fors in nieuwe mijnbouwprojecten, maar het kost tijd om die productieketens op te bouwen.
- Investeer in onderzoek: universiteiten zoals TU Delft experimenteren al met alternatieve materialen voor magneten en batterijen.
- Houd voorraden op peil: slimmer voorraadbeheer is geen luxe meer — bedrijven moeten verder vooruit kijken dan ooit.
Wist u trouwens dat de gemiddelde smartphone vijf verschillende zeldzame aardmetalen bevat — en dat we er in Nederland elk jaar ruim tien miljoen nieuwe toestellen kopen? Daar sta je niet dagelijks bij stil. Maar in ons digitale leven maakt het ineens een wereld van verschil wat er aan de andere kant van de planeet gebeurt.
Conclusie
China demonstreert anno 2025 dat het als grondstoffenreus een unieke positie heeft om de mondiale technologiesector te beïnvloeden. Niet alleen grote spelers als de VS, maar ook Europa en zelfs lokale ondernemingen hier in Den Haag, Eindhoven of Groningen voelen de gevolgen. Het is tijd voor slimme aanpassingen — met minder afhankelijkheid, meer innovatie… en wellicht iets meer zuinigheid met onze telefoons.
