Twee door de Zweedse overheid gesteunde bedrijven hebben een historische mijlpaal bereikt in de luchtvaart. En het fraaie: ze deden het twee keer. In de periode van mei tot juni bestuurde de Centauro-AI van het Duitse Helsing zelfstandig de Saab Gripen E-gevechtsjet — zonder enige menselijke tussenkomst. Tijdens de laatste test werd zelfs een luchtgevecht met een door mensen gevlogen toestel succesvol gesimuleerd.
Inhoudsopgave
Deze ontwikkeling is echt een grote stap voorwaarts voor de luchtvaartsector. Door kunstmatige intelligentie direct te integreren in reguliere straaljagers — neem de Gripen — zorgen bedrijven als Saab en Helsing voor enorme besparingen bij toekomstige moderniseringsrondes wereldwijd. maar wat het vooral interessant maakt: piloten kunnen straks een heel ‘squadron’ aan onbemande toestellen inzetten in luchtoperaties. En dat niet pas over tien jaar, maar hoogstwaarschijnlijk binnen enkele seizoenen.
Binnen zes maanden een piloot
Helsing, een Duitse scale-up die flink opvalt in de militaire techwereld, haalde vorige zomer 600 miljoen euro op — mede dankzij een forse investering van Daniel Ek, de oprichter van Spotify. Het succes met de Gripen-project maakt duidelijk: AI-besturingssystemen staan op het punt om massaal hun opmars te maken in de luchtvaart.
Wat vooral indruk maakt is het tempo waarin Saab — Scandinavië’s wapengigant — en Helsing hun Centauro-AI in de Gripen gevechtsvliegtuigen hebben verworven. “We hadden minder dan een half jaar nodig om van gebruiksscenario’s, interface-configuratie en systeemtraining naar echte testvluchten te gaan,” vertelt Marcus Vandt, testpiloot en innovatiedirecteur bij Saab, die persoonlijk vloog met de AI-gestuurde Gripen.
“Dit is de toekomst van luchtgevechten — en het gebeurt hier, gewoon in Europa,” voegt hij eraan toe.
Overigens benadrukken zowel Saab als Helsing vooral de ongeëvenaarde snelheid waarmee deze AI leert. Binnenkort wordt het de standaard voor piloten om samen te werken met AI: als assistent tijdens missies, voor trainingsdoeleinden, zelfs bij complexe besturingskwesties.
Hybride gevechten komen eraan
Volgens Stefanie Lingemann, hoofd Luchtruimbeheer bij Helsing, laat deze mijlpaal zien hoe snel defensietechnologie zich ontwikkelt. Ze vertelde aan de Financial Times: “Met AI kun je razendsnel prestaties boven het menselijk niveau bereiken — je reageert op nieuwe omstandigheden binnen een fractie van een seconde. En het belangrijkste: geen piloot wordt onnodig aan risico’s blootgesteld. Daarom is dit zo revolutionair.”
Toch verwacht Helsing voorlopig geen abrupte vervanging van piloten in de militaire luchtvaart. “Ik denk dat een volledige overgang de komende decennia nog uitblijft,” aldus Lingemann. “Piloten krijgen nieuwe rollen, en de balans verandert stap voor stap.”
Niet alleen Zweden: in alle grote luchtvaartlanden werken nu teams aan geïntegreerde AI-systemen met onbemande vliegtuigen. in de VS roept de laatste belastingmaatregel van president Trump maar liefst 16 miljard dollar gereserveerd voor AI-ontwikkelingen en militaire drones.
Bij projecten rond jachtvliegtuigen van de zesde generatie draait alles om échte samenwerking tussen drones en piloten. Het doel: drones ondersteunen menselijke piloten bij gevaarlijke missies. Denk aan de Amerikaanse F-47, het Europese FCAS-initiatief of het Britse Tempest-programma — allemaal erop gericht om de kracht van bestaande luchtvloten naar een volgend niveau te brengen.
