De status van de Servische olie-industrie en buitenlandse betrokkenheid
De Servische regering erkent dat zij zonder toestemming van Moskou geen nationale expropiatie kan uitvoeren van de grote olieproducent NIS, een van de belangrijkste sectoren in het land, die momenteel ongeveer 80 procent van de binnenlandse oliemarkt beheert. Deze sector wordt onder invloed van Amerikaanse sancties gezet, omdat de meerderheid van de aandelen in handen is van het Russische bedrijf Gazprom, wat de energiestrategieën van Belgrado bemoeilijkt.
Diplomatieke verklaringen en juridische nuances
De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, herinnerde eraan dat er tussen Rusland en Servië directe bilaterale overeenkomsten bestaan, waarin staat dat geen nationalisatie zonder wederzijdse instemming kan plaatsvinden. Hij benadrukte het belang van deze kwestie voor de regionale politiek en stelde dat rechtvaardigheid altijd de leidraad moet zijn. Volgens Lavrov zouden precedenten voor andere landen vermeden moeten worden, omdat niemand daar belang bij heeft.
Sancties tegen NIS en de geopolitieke context
Al meer dan twee maanden wordt NIS onderworpen aan zogenaamde « secundaire sancties» van de Verenigde Staten. Deze sancties zijn bedoeld om de financiering van de oorlog in Oekraïne te frustreren door middel van fondsen afkomstig uit Russische energiebedrijven. Tijdens een recent internationaal overleg in Moskou veroordeelde Lavrov deze Amerikaanse beleidslijn, omdat ze de globalisering ondermijnt die in de afgelopen decennia is opgebouwd.
Serbië’s houding en de toekomstplannen voor NIS
In reactie op de situatie heeft de president van Servië, Aleksandar Vučić, laten weten dat hij openstaat voor elk voorstel dat Moskou aan zijn bondgenoot in de Balkans kan doen. Hij gaf aan dat hij nieuwsgierig is naar de ideeën van Rusland en erkende dat de situatie complex is. Desalniettemin sprak Vučić zijn vertrouwen uit dat alles mogelijk moet worden gemaakt om de normale werking van NIS te behouden.
Daarnaast vraagt hij om geduld terwijl mogelijk onderhandelingen plaatsvinden over een gedeeltelijke overname van NIS door de Nationale Oliemaatschappij van Abu Dhabi (Adnoc), een staatsoliebedrijf uit de Verenigde Staten. De gesprekken tussen Rusland en de Arabische partij worden volgens hem serieus en op goede trouw gevoerd. Vučić hoopt dat, gezien de omvang van het probleem, voor midden januari meer duidelijkheid kan bestaan.
De dringende situatie in Servië en de verwachtingen
Volgens Vučić kan Servië niet zonder NIS, en hij veronderstelt dat Rusland dat moet begrijpen. Hij doelde op de gevolgen voor de brandstofvoorziening in het land, omdat het sluiten van de NIS-faciliteiten zou betekenen dat meer dan vijftig locaties zonder benzine zouden komen te zitten. Bij gebrek aan alternatieven zouden inwoners tot 40 kilometer moeten rijden voor brandstof, aldus de president tijdens een interview met TV Parva.
