Een opzienbarende ontdekking aan de Engelse kust laat zien dat industrieel afval binnen slechts enkele decennia in keiharde steen verandert. deze razendsnelle transformatie zet niet alleen ons traditionele begrip van geologie op z’n kop, maar onthult ook een nieuw type ‘mensgemaakte’ gesteentecyclus – de zogenoemde antropoklastische kringloop.
Inhoudsopgave
- Een nieuw soort steen uit afval
- Hoe ontstaan antropoklastische gesteenten?
- Moderne geologie: een planeet met onze vingerafdruk
Een nieuw soort steen uit afval
Alles begon bij Derwent House, een kunstmatige heuvel van staalafval aan de Ierse Zee. Geologen troffen er keiharde lagen aan — vol frisdrankblikjes, oude munten en andere restanten uit de industriële tijd. Niet alleen de inhoud verraste, maar vooral de verbluffende snelheid: in amper drie decennia ging het afval over in echte rots.
Het onderzoeksteam van Amanda Owen en John Macdonald aan de Universiteit van Glasgow gebruikte elektronenmicroscopie en andere moderne technieken. Hun conclusie: de harde lagen zijn niet zomaar aangedrukt puin, maar het resultaat van een volledig geologisch versteningsproces – iets dat normaal gesproken miljoenen jaren duurt.
Hoe ontstaan antropoklastische gesteenten?
Normaal zou het eeuwen – of zelfs millennia – duren voordat verstening optreedt. Hier vond er echter een reactie plaats tussen afval met calcium, ijzer of mangaan, gecombineerd met het vochtige zeeklimaat. Het gevolg? Een soort ‘natuurlijke cement’ die industriële resten samensmeedt tot een nieuw gesteentetype; qua structuur opvallend gelijkend op sedimentair gesteente.
Dit soort nieuwe stenen heet antropoklastisch gesteente. Het bijzondere: ze bevatten elementen die je in de natuur niet vindt, zoals stukjes aluminium en andere industriële sporen. Soortgelijke formaties zijn gespot aan de Baskische kust, maar de vondst bij Derwent House is uniek omdat de inhoud – van blikjes tot plastic – precies dateerbaar is.
Moderne geologie: een planeet met onze vingerafdruk
De ongekende snelheid waarmee deze ‘afvalstenen’ ontstaan, bevestigt wat veel experts al aanvoelden: we leven echt in het antropoceen – een tijdperk waarin menselijke sporen onuitwisbaar in de aardlagen zijn terug te vinden. Deze ontdekking dwingt ons niet alleen anders te kijken naar de tijdschaal van geologische cycli, maar vooral ook naar hoe we omgaan met afval langs de kust.
Wetenschappers waarschuwen dat dit soort stenen ook zware metalen en microplastics vasthouden; ze worden zo permanente tijdcapsules voor toekomstige generaties. Wat we ooit zagen als tijdelijke vervuiling, wordt dus letterlijk deel van de aarde – en dat binnen één generatie. Een gedachte die nog wel even blijft hangen.
