Bij sommige Zweedse tradities hoort lef – surströmming is daar hét beste voorbeeld van. Dit typisch Zweedse, gefermenteerde haringgerecht staat wereldwijd berucht als het sterkst ruikende eten dat je tegenkomt. en nee, je mag het nog steeds niet meenemen in een KLM-vliegtuig: het risico op exploderende blikjes is net iets te groot.
Surströmming: hoe ontstaat deze geurige legende?
Stel je voor: haring wordt in grote vaten gefermenteerd, minimaal één tot twee maanden. Daarna pas gaat het de blikjes in, waar het fermentatieproces vrolijk (en explosief) doorgaat. het resultaat: blikken die soms bol trekken van het gas. Vandaar het aloude Zweedse advies—altijd buiten openen en houd je gezicht uit de buurt.
Waarom ruikt het zo indringend? Tijdens het fermenteren ontstaan vluchtige verbindingen en bacteriën die zich helemaal thuis voelen in zout water. Op het pakje staat meestal: “Uitsluitend voor consumptie door liefhebbers”—toeristen laat men graag zien waarom.
Waarom mag surströmming niet mee in het vliegtuig?
- Blikjes kunnen bol komen te staan en zelfs barsten door gasvorming
- Luchtdrukwisselingen versterken dit risico—bedrijven als KLM, Transavia en zelfs NS International verbieden het vervoer
- De geur blijft ook ná opening nog lang hangen, tot ergernis van schoonmakers en medepassagiers
Mening van een redacteur: “Geur die je niet vergeet”
Ik heb het zelf één keer geprobeerd—op een camping bij de Veluwe, ver van de buren. Echt, het sloeg alles: een storm van rotte vis, natte sokken na een week lowlands, en een snufje verwaarloosd bushokje. Alles tegelijk! Mijn handen stonken tien uur later nóg. Niet bepaald iets voor je eerste Tinderdate.
En de smaak? Zweden zweren erbij, maar laten we eerlijk zijn: het is énorm zout, met een diepe, funky ondertoon—alsof je een marathon hebt gelopen in een viswinkel. Toch interessant, want geserveerd op tunnbröd (soort platbrood), met ui en dille, schijnt het ineens ’traditioneel lekker’ te zijn. Of het went? Sommigen zweren van wel, ik twijfel daar nog over.
Hoe eet je surströmming volgens de Zweden?
- Open het blik altijd buiten (en liefst onder water: dan spat het niet op je kleren)
- Serveer met tunnbröd, rode ui, dille, aardappeltjes en zure room
- Drink er een lokaal biertje of brännvin (sterke drank) bij
Kleine tip uit Amsterdam: probeer het op de binnenplaats, niet op je balkon—de buren zullen je dankbaar zijn.
‘Waau’-feitje: wist je dit?
- In Zweden is er zelfs jaarlijks de ‘Surströmming Premiere’ in augustus—sommige restaurants in Rotterdam durven het inmiddels ook op het menu te zetten
- De geur is volgens onderzoeken tot op 500 meter afstand te ruiken bij gunstige wind
Wie denkt dat kaas uit Alkmaar heftig ruikt, heeft surströmming nog niet meegemaakt. Durft u het aan, of laat u deze toch liever aan de Zweden over?
