Voor het eerst in de geschiedenis hebben we dankzij satelliettechnologie een blik gekregen op wat zich onder tropisch bos, ijskappen en zelfs onder woestijnzand bevindt. De nieuwe Europese missie Biomass – gelanceerd door ESA – heeft unieke beelden vastgelegd die niet alleen verborgen structuren onthullen, maar ook ons begrip van het klimaat, ecosystemen en de koolstofkringloop gaan veranderen. Onverwachte weergaven die nu al indruk maken onder onderzoekers én natuurliefhebbers in Nederland.
Inhoudsopgave
De beelden van Biomass zijn ronduit baanbrekend te noemen. Europa’s nieuwste satelliet, onderdeel van ESA, dringt met zijn unieke radartechniek diep door tot in de kern van tropisch regenwoud, onder woestijnvlaktes en zelfs ín de ijslagen van Antarctica. Wat tot nu toe onzichtbaar bleef – wordt nu zichtbaar.
Voor milieuonderzoek betekent dit een nieuw tijdperk. De mogelijkheden voor klimaatonderzoek zijn nog nauwelijks te overzien.
Radar die door de bodem kijkt
Heel recent – op 23 juni 2025 tijdens het Living Planet Symposium – toonde ESA de eerste beelden van Biomass. De aanwezige wetenschappers, waaronder uit Delft en Wageningen, waren onder de indruk. Dankzij de allereerste P-band synthetische apertuurradar in de ruimte, kan deze satelliet radarstralen met een golflengte van 70 centimeter door de bladerdaken heen sturen. Zo legt Biomass bloot wat in de dikke boomlagen verborgen zit, waar juist het meeste CO₂ wordt opgeslagen.
in Europa praten we al jaren over het belang van accurate data over boskap en klimaateffecten — nu kunnen we dankzij Biomass via directe beelden eindelijk preciezere cijfers krijgen. Dat biedt aanknopingspunten voor zowel onderzoekers als beleidsmakers; denk aan de waarde bij het monitoren van nationale bossen, zoals de Veluwe, of tropisch regenwoud wereldwijd.
De eerste beelden zijn nog niet geschikt voor diepgaande wetenschap – de satelliet wordt namelijk nog gekalibreerd. Maar projectleider Michael Feringer geeft aan dat de prestaties nu al “meer dan bevredigend” zijn. Volgens Simonetta Chelli, hoofd van ESA’s Earth Observation-programma, vormt Biomass een belangrijke nieuwe mijlpaal: hier komen ambitieuze wetenschappelijke doelen, technologische innovatie én datagedreven beleid samen in één missie.
Van Amazone tot poolkappen: planeet legt zich bloot
De eerste reeks plaatjes, gepubliceerd door ESA, toont zes heel verschillende plekken: van Bolivia, Brazilië en Indonesië tot Gabon, Tsjaad en zelfs Antarctica. In Bolivia heeft Biomass cli, wat zich tot nu toe verschool onder bladerdek en modder, weten vast te leggen – inclusief wetlands, graslanden en grillige rivierpatronen rond de Beni. In het Braziliaanse Amazonegebied werden dichtbegroeide groene zones gereconstrueerd, stukken die op klassieke satellietfoto’s vaak niet te onderscheiden zijn.
Het systeem wist in Indonesië actieve vulkanen op het eiland Halmahera te detecteren (handig voor seismologen), en leverde voor Gabon een scherpe blik op het stroomgebied van de Ivindo, plus detailbeelden van de rotsige Tibesti-bergen in Tsjaad.
In alle gevallen viel op: waar optische satellieten stoppen, gaat Biomass verder. U ziet niet alleen het oppervlak – maar ook wat daaronder verborgen ligt. Da’s best bijzonder — weten we nu eindelijk waar dat mysterieuze ondergrondse water blijft in droge Afrikaanse gebieden?
Het hoogtepunt: Antarctica. Dankzij de P-band radar kon Biomass dwars door het ijs van de Transantarctische bergen en de Nimrod-gletsjer kijken. Het resultaat?
Voor het eerst wordt het binnenste van het ijskap-systeem in beeld gebracht, wat ons helpt vroegere klimaatdata te reconstrueren en misschien zelfs toekomstige smeltprocessen te voorspellen. U zegt het maar: wetenschap gaat snel vooruit.
Wetenschap maakt sprong in strijd tegen klimaatverandering
Maak vooral geen vergissing: Biomass is meer dan een boskaart. Dankzij deze missietechnologie kunnen we niet alleen koolstofopslag in bomen en bodem wereldwijd beter berekenen, maar ook inschatten wat de échte impact is van menselijk handelen. Waar Sentinel-2 de toppen laat zien, brengt Biomass het totaal in beeld – essentieel voor alles wat met klimaat, biodiversiteit en natuurbeleid te maken heeft. Ook in Nederland zijn wetenschappers enthousiast; samenwerkingen met bijvoorbeeld het KNMI zijn reeds gestart.
Er is meer: geologen krijgen met Biomass de kans om waterreserves onder de Sahara te spotten, of ijstijd-relicten onder de Scandinavische bodem. En hoewel de kalibratiefase nog duurt, laat deze eerste Nederlandse samenvatting van de missieresultaten zien hoe groot de sprong is. De Aarde verschijnt zo niet alleen als kaart, maar als gelaagd systeem – met verrassingen onder elk oppervlak. En eerlijk, ik ben benieuwd waar we volgend jaar over praten.
