De focus op preventieve maatregelen
Fernando Grande-Marlaska, de Spaanse minister van Binnenlandse Zaken, heeft recentelijk gepleit voor een aanpak die zich richt op “preventie aan de bron” als de meest effectieve strategie om de illegale migratie te beheersen. Hij onderstreepte dat de Spaanse ervaring met samenwerking met Afrikaanse landen aantoonaangevend is: alleen door het vormen van alomvattende en op vertrouwen gebaseerde allianties, die ook voor wederzijds voordeel zorgen, kunnen de migratieroutes beperkt worden. Tijdens de negende top van het MED5-overleg, waar vertegenwoordigers van Cyprus, Griekenland, Italië, Malta en Spanje aanwezig waren, zette hij uiteen dat deze aanpak al geleid heeft tot een afname van de irregulariteiten met 63% in de Canarische Eilanden.
Verduidelijking en risico’s in migratieafspraken
Grande-Marlaska benadrukte de belofte dat het solidariteitsmechanisme binnen de Europese Unie, dat komende jaren geïntensiveerd wordt, aangepast moet zijn aan de specifieke behoeften van lidstaten die geconfronteerd worden met migratiedruk. Hij noemde de komende invoering van een jaarlijks solidarity-mechanisme, dat de bijdrage van lidstaten en de behoeften in kaart brengt, als “beslissend”. Daarnaast uitte hij twijfels over de effectiviteit van door sommige lidstaten voorgestelde terugkeercentra en uitte zorgen dat dergelijke centra negatieve gevolgen kunnen hebben voor de relaties met derde landen. Volgens hem zouden innovatieve beleidsmaatregelen bedacht moeten worden zonder dat de externe rol van de EU en haar partnerlanden geschaad wordt.
Europees migratiepact en gezamenlijke inzet
De vijf genoemde landen hebben een gezamenlijke verklaring afgelegd waarin zij, als “voorhoede lidstaten”, het belang benadrukken van de implementatie van het Europese migratiepact. Zij eisen dat de solidariteitsmechanismen verplicht zijn en gericht op “tijdige, effectieve ondersteuning afgestemd op de specifieke behoeften” van lidstaten die onder migratiedruk staan. Hierbij wordt onder andere gevraagd dat Frontex, het Europees agentschap voor de grensbewaking, meer middelen ontvangt voor preventie aan de bron, waaronder toezicht op internationale wateren, om zo passende hulp te bieden aan lidstaten die nog buitengrenzen beheersen. Tevens wordt gepleit voor een uitbreiding van Frontex’s mandaat om direct terug te sturen vanuit derde landen en om meer flexibiliteit te bieden in haar externe samenwerking met partners, waaronder het versterken van reintegratieprogramma’s en samenwerkingskader met niet-EU-landen. Tot slot maken de landen zich sterk voor het aanpakken van de onderliggende oorzaken van migratie en pleiten zij voor het creëren van legale migratieroutes en werkgelegenheid in de landen van herkomst.
