Stel je voor: een vergeten schat, decennialang op de bodem van de zee. Plots duikt die weer op, midden in een netwerk van duikers, schrijvers én een paar verkoopavonturen op eBay. Wat klinkt als het begin van een roman, is in 2025 bittere realiteit – en nu dreigen vervolgingen rond een goudvondst die ooit aan Frankrijk toebehoorde.
Waar begon het gouden raadsel?
Het avontuur start in de winter van 1746. Voor de kust van Bretagne vergaat het Franse schip Le Prince de Conty tijdens een plotselinge, felle storm. Slechts 45 van de 229 bemanningsleden overleven deze tragedie – een wrak blijft achter, samen met ladingen Aziatische handelswaren en… een onbekende hoeveelheid goud.
Ruim twee eeuwen lang weet niemand waar het schip precies ligt. Pas in 1974 wordt het wrak ontdekt, vlakbij het eiland Belle-Île-en-Mer. Niet bepaald diep: bij eb kun je het je haast voorstellen — een duikersparadijs.
De vondst trekt Franse (en internationale) schattenjagers en wetenschappers aan. In de jaren ’80 duiken archeologen met succes Chinese porseleinvondsten, restanten theekisten en enkele zeldzame gouden blokken boven water. Maar dan slaat het noodlot weer toe: een storm in 1985 vernietigt delen van het wrak. Officiële opgravingen worden stopgezet. Toch verdwijnt er goud – stukken duiken later op in San Francisco, tot verbazing van menig veilinghuis (en Franse ambtenaar).
De resten van Le Prince de Conty liggen nog altijd voor de Franse kust — een magneet voor duikers, en nog steeds vol raadsels.
Hoe een Amerikaanse schrijfster in het vizier kwam: €163.000 en eBay
Snel vooruit naar 2018. Michel L’Hur, hoofd van de Franse onderwaterarcheologische dienst, stuit op vijf goudstaven bij een Amerikaanse veiling. Hij vertrouwt het niet: het lijken stukken uit het wrak bij Belle-Île. Franse en Amerikaanse instanties schakelen samen; de goudstaven worden veiliggesteld en officieel teruggegeven aan Frankrijk in 2022.
Het onderzoek brengt een opmerkelijke aanleiding aan het licht. De persoon die het goud probeerde te verkopen is de Floridiaanse schrijfster Eleanor “Gay” Courter. Zij beweert haar goud gekregen te hebben van twee Franse vrienden: Annette May Pesti (78) en wijlen haar partner Gérard. Pesti gaf ooit aan het goud gevonden te hebben tijdens een duik bij Kaapverdië, maar Franse detectives focussen zich al snel op een andere hoofdrolspeler: schoonzoon Yves Gladun (77), een bekende Franse onderwaterfotograaf.
Terug naar de jaren ‘80: vijf mensen werden veroordeeld voor plunderingen bij het wrak, maar Gladun viel buiten schot. In 2022 bekent hij aan onderzoekers zestien goudstaven te hebben opgedoken tijdens zo’n 40 duiken (tussen 1976 en 1999). Volgens zijn verklaring verkocht hij ze allemaal aan een Zwitserse officier in 2006. Niets over overdracht naar de Courters — een feit dat documenten en gezamenlijke reisfoto’s uitdagen. De Amerikaanse en Franse families blijken elkaar al sinds de jaren ‘80 te kennen, met meerdere gezamenlijke zeiltrips en vakanties (ook naar Zeeland trouwens – typisch!).
Volgens justitie hebben de Courters minimaal 23 goudstaven in handen gekregen en er 18 verkocht voor meer dan €163.000 (omgerekend $192.000), onder andere via eBay. Hun verklaring? De opbrengst zou bedoeld zijn voor Gladun, zij zelf zien het als vriendenservice — geen persoonlijk gewin, dus.
Nogmaals: het wrak van Le Prince de Conty is veel méér dan een duikplek – het is een hoofdstuk cultuurgeschiedenis.
Een juridisch steekspel met (zee)romantiek en regels
In 2022 worden Courter en haar man opgepakt in het VK. Sindsdien hebben ze huisarrest. Nu, in 2025, eisen Franse aanklagers in Brest dat Eleanor “Gay” Courter, haar echtgenoot Philippe, Yves Gladun en Annette May Pesti worden vervolgd voor illegale handel in roofgoud. De onderzoeksrechter beslist binnenkort of het tot een rechtszaak komt. De planning? Najaar 2026 — gespannen wachten dus!
De advocaat van het Amerikaanse stel stelt dat Eric en Eleanor niets verkeerds wilden doen en niet van de illegale status op de hoogte waren. Zij wijzen op het verschil in wetgeving tussen de VS en Frankrijk over scheepsvondsten en cultuurgoederen. Advocaten van de Franse betrokkenen hebben vooralsnog geen commentaar gegeven (Vol verwachting klopt ons hart).
Wat kunnen we hiervan leren?
- Duurzame duikvondsten: In Nederland zijn regels voor archeologische vondsten onderwater streng, zeker als het om cultureel erfgoed gaat. Dus: vind je ooit een muntje of oud sieraad bij de Brouwersdam of Noordzeekust – meld het netjes bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed!
- Handel met gezond verstand: Online verkopen van oude objecten mag niet altijd zomaar, zelfs niet op platforms als Marktplaats of Catawiki.
- Goudkoorts leidt tot grillige avonturen: Zelfs onschuldige-vriendenservices kunnen anders uitpakken dan gedacht. Zeker bij internationale deals.
Extra: De schrijfster zelf
Overigens: Eleanor “Gay” Courter is niet zomaar iemand. Ze is auteur van meerdere kunst- en non-fictieboeken, vaak geïnspireerd door haar eigen avonturen op zee en persoonlijke ervaringen. Best uniek — hoewel deze kwestie waarschijnlijk haar spannendste hoofdstuk tot nu toe oplevert.
Wie weet, misschien zien we over een paar jaar een bestseller verschijnen over deze gouden saga. Tot die tijd: duik veilig, ga wijs om met vondsten en blijf scherp als er goud op je pad komt — wie weet waar het vandaan komt…
