Even naar de Jumbo of Albert Heijn en je tasjes vol boodschappen halen—jarenlang was dat in Nederland net zo normaal als een regenbui in juni. Maar rond 2020 begon het besef ook hier te groeien: onze plastic tasjes waren een serieuze bedreiging voor natuur én gezondheid. Dus kwam er actie. Inmiddels weten we dankzij recent onderzoek: de strenge regels tegen plastic zakken leveren écht resultaat op. Tijd om de feiten te bekijken en, eerlijk is eerlijk, ook een beetje trots te zijn.
Inhoudsopgave
Hoe meer plastic, hoe groter de gezondheidsrisico’s
Plastic tasjes lijken onschuldig, maar zodra ze in het milieu belanden, breken ze af tot microplastics. Die minuscule deeltjes schaden vissen, vogels — en via de voedselketen uiteindelijk ook ons. Nieuw klinisch onderzoek (Science, 2025) laat zien: mensen die nabij gebieden wonen met meer microplastic in zee, lopen beduidend meer risico op type 2-diabetes, hartklachten en beroertes. Dat zijn geen cijfers waar je makkelijk overheen leest.
De bekende professor Kimberly Oremus van de University of Delaware, die veel onderzoek doet naar de impact van microplastics, legde het treffend uit: “Voor het eerst beschikken we over keiharde metingen van hoeveel plastic afval er daadwerkelijk in het milieu terecht komt. En dat is schrikbarend veel.”
Zo wordt het plasticprobleem op onze stranden gemeten
Onderzoekers van onder meer MIT en Ocean Conservancy verzamelden tussen 2016 en 2023 data tijdens meer dan 45.000 strandopruimacties – ook op onze Noordzeekust en het IJsselmeergebied. Wat bleek? In regio’s en steden waar plastic tasjes zijn verboden of waar er een toeslag geldt per tas, werd tot 47% minder plastic afval aangetroffen dan op plaatsen zonder zo’n maatregel.
Het verschil was al zichtbaar na een paar jaar aanscherping van het beleid. Amsterdam liep voorop — geen wonder dat je bij de Appie daar inmiddels standaard om een herbruikbare tas wordt gevraagd. In kleinere provincieplaatsen is het besef soms iets trager, maar het effect is onmiskenbaar: minder plastic in de sloten, op de stoep én aan het strand.
Wat u zelf kunt doen: praktische tips
- Neem altijd een eigen tas mee — stop er gewoon standaard eentje in uw fietstas of rugzak. De klassieker van HEMA werkt nog altijd perfect.
- Kies bewust herbruikbare zakken — de katoenen shoppers gaan echt jarenlang mee. Zelfs als er per ongeluk karnemelk in lekt (gebeurde mij afgelopen week…)
- Ruim zwerfafval op als u aan de wandelt bent — als elke Nederlander eens per week een stuk plastic opraapt, scheelt dat tonnen per jaar.
Het plasticprobleem lijkt soms te groot — maar we zijn in Nederland goed op weg. De cijfers bewijzen dat beleid werkt, zeker als we allemaal een beetje opletten. En zeg nou zelf: boodschappen doen met een gave, herbruikbare tas oogt ook veel stijlvoller dan met zo’n wegwerpzak.
Meer weten over regionale initiatieven? Kijk bijvoorbeeld eens bij Nederlandse Stichting Zwerfafval of sluit je aan bij lokale schoonmaakacties aan het strand — zo maak je zelf direct impact.
