Ceramiek is hier in Nederland zo gewoon als een kopje koffie bij HEMA, maar volgens experts kan het op de maan wel eens de echte doorbraak betekenen. Hoe krijgen we een leefbare basis op die grijze bol zonder steeds alles van de aarde te moeten verschepen? In dit artikel leest u hoe een alledaags materiaal misschien onze grootste sprong op de maan mogelijk maakt.
Waarom denken onderzoekers aan ceramiek?
We praten inmiddels niet meer over of, maar wanneer mensen zich op de maan gaan vestigen. en als dat gebeurt, moet er gebouwd worden. Vergeet beton en staal — die kunnen niet zomaar met een PostNL-busje geleverd worden. Daarom zoeken onderzoekers in Delft, Leiden en verder naar oplossingen van het maaiveld af.
- Ceramiek is sterk en bestand tegen heftige temperatuurschommelingen — op de maan kan het ’s nachts min 170 en overdag plus 120 worden.
- Het isoleert goed: essentieel als u niet bevroren of gebakken wilt eindigen.
- Uit lokale grondstoffen te maken: geen schip, geen gedoe, gewoon uit maanregoliet.
Regoliet of ceramiek: wat is het verschil?
De meeste aandacht ging tot voor kort uit naar regoliet — het maanstof dat overal ligt. Daar kun je bakstenen en zelfs betonsoorten mee maken. Maar regoliet heeft z’n grenzen: het geleidt geen stroom, heeft matige isolatie en mist hechtingsvermogen. Ceramiek daarentegen bezit eigenschappen die complexere bouwwerken en technologie makkelijker maken, zoals selectieve geleidbaarheid en lange levensduur.
De nieuwste experimenten: succes met maanmineralen
De Canadees-Nederlandse luchtvaartingenieur Alex Ellery (Carleton University, ooit gasdocent aan de TU Delft) heeft in 2025 baanbrekend werk verricht. Hij nam maanmineralen zoals anorthiet en onderzocht hoe je die omzet in aluminiumoxide en silica — de bouwstenen van moderne technische ceramiek.
Niet lullen, maar poetsen: in laboratoria zijn maansimulaties gedaan en… het werkt. uit het proces komt zelfs calciumchloride vrij, geschikt voor aluminiumproductie — een tweede voltreffer voor wie niet afhankelijk wil zijn van dure aardse bevoorrading.
Technologische hobbels: het beruchte koolstofprobleem
Toch is het niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Ceramiek maken op de maan? Daar komt wat bij kijken. De klassieke methode — sinteren, oftewel poeder bakken met zonneregie — geeft vaak broze producten. Zeg maar gerust: niet iets waar je een maandorp op bouwt als je ’s nachts niet wilt worden geplet.
Dan is er 3D-printen van ceramiek. In principe ideaal — precies bouwen wat je nodig hebt. Maar: de bindmiddelen voor deze techniek zijn vaak op basis van koolstof. Op de maan is dat zeldzamer dan stroopwafels in New York. Ellery en anderen onderzoeken alternatieven zoals geopolymeren gemaakt van maanklei of siliciumpolymeren met weinig koolstof, maar écht werkende oplossingen laten nog op zich wachten.
Wat moet er gebeuren? Praktische vooruitzichten voor 2025 en daarna
- Koolstof terugwinnen of slim vervangen: Zonder deze stap blijft schaalbare maanbouw sciencefiction. Innovaties in het recyclen van astronautenafval of gerichte chemie zijn kansrijk.
- Focus op functioneel ontwerp: Ceramiek is niet alleen goed voor huizen — het kan elektronica beschermen, hittebestendige systemen maken en energieopslag verbeteren. Nederlandse ingenieurs werken aan prototypes in samenwerking met ESA.
- Zelfvoorzienende infrastructuur ontwikkelen: Gebaseerd op lokaal gewonnen materialen, met minimale aanvoer van aarde. Dit bespaart miljarden en maakt duurzame groei op de maan haalbaar.
Waarom delen? “Het maan-dossier” raakt ons allemaal
Het idee dat ceramiek, van oudsher vooral bestek en borden, de sleutel tot een nieuwe levensfase voor de mensheid is — dat maakt indruk. Nederland is misschien klein, maar met onze traditie in keramiek (denk aan Royal Delft) en hightech weten we als geen ander waar het toe kan leiden.
Meer weten? Kijk eens naar de outreachprogramma’s van ESA-ESTEC in Noordwijk. U zult zien: de toekomst op de maan is niet alleen voor dromers en techneuten — maar voor iedereen die denkt in oplossingen.
Tot slot: zijn we er al?
Voorlopig niet. Zonder solide strategie voor materiaalproductie op de maan blijven dromen over ’s werelds eerste plekje in Lunar Urban Dictionary bij simulaties. De grootste les? Leer om te gaan met wat er wél is. Ceramiek — traditioneel, maar ineens ontzettend innovatief. Wie weet bakken we binnen 15 jaar niet alleen stroopwafels, maar ook maanbakstenen uit eigen bodem.
