Telefonische oplichting neemt toe en wordt steeds gehaaider. Het vraagt van iedereen extra waakzaamheid. Cybersecurity-experts waarschuwen voor twee woorden die u nooit moet uitspreken wanneer een onbekende belt: “ja” en de WhatsApp-verificatiecode.
Inhoudsopgave
De waakhond voor digitale veiligheid in Spanje – INCIBE – waarschuwt: antwoordt u met “ja”, dan kunnen cybercriminelen die opname gebruiken om zonder uw weten transacties te bevestigen.
WhatsApp zelf blijft herhalen: geef nooit uw verificatiecode door aan iemand anders. Die twee woorden zijn het startpunt voor de nieuwste oplichtingspraktijken: vishing (oplichting via de telefoon) en accountovername, waarbij uw vertrouwen omgezet wordt in makkelijke winst voor oplichters.
Waarom antwoord “ja” gevaarlijk kan zijn voor uw online en financiële identiteit
De zogeheten “ja-oplichting” begint vaak met een onbekend nummer – zogenaamd van de bank, de klantenservice van KPN of zelfs de Belastingdienst.
De oplichter probeert u te verleiden tot een bevestigend “ja”. Soms direct na een simpele vraag, soms na een ongemakkelijke stilte. Uw stem wordt stiekem opgenomen en daarna kunnen criminelen deze opname inzetten om frauduleuze overschrijvingen te accorderen of accounts over te nemen.
Veelvoorkomende vragen zijn: “Accepteert u deze transactie?” of “Wilt u uw gegevens bijwerken?” Gek genoeg lijkt het zo onschuldig – tot het misgaat.
Die opname is vaak genoeg bewijs voor banken of online diensten om acties uit te voeren namens u, met alle financiële risico’s van dien. Meestal merkt u het pas als het geld al weg is of als u vreemde meldingen krijgt bij uw bank.
Waarom oplichters WhatsApp-codes bemachtigen
Een tweede groot risico: uw WhatsApp-verificatiecode doorgeven. Wordt uw nummer op een nieuw toestel geregistreerd, dan stuurt WhatsApp automatisch een zescijferige code via sms.
Als u die code deelt – zelfs per ongeluk met een ‘vriend’ – dan is uw account zomaar weg. De oplichter kan uw chats, groepen en contacten uitlezen en zich voordoen als u, bijvoorbeeld om geld te vragen bij vrienden.
Het supportteam van WhatsApp is duidelijk: niemand heeft ooit – om welke reden dan ook – uw code nodig. Vraagt iemand die toch, zelfs al klinkt het betrouwbaar (“we moeten even uw identiteit checken voor uw DigID”), dan is het gewoon een truc.
Zonder de code kan niemand bij uw account. Houd het dus voor uzelf — zelfs je lievelingsneef kan gehackt zijn.
Waarom telefonische oplichting een groot probleem blijft
Vishing – een samentrekking van ‘voice’ en ‘phishing’ – is de moderne telefoonoplichterij. Het begint meestal met een anoniem of buitenlands nummer en het gesprek wordt razendsnel aangepast, afhankelijk van uw antwoorden.
Oplichters refereren vaak aan een recent nieuwsfeit (“er zijn datalekken bij uw provider”), of stellen sturende vragen tot u iets bevestigt wat ze kunnen opnemen. Helaas – zelfs een slordig “ja” kan genoeg zijn om u aan te vallen.
Heeft men eenmaal uw bevestigende antwoord, dan worden niet alleen pogingen gedaan tot geldafschrijving, maar ook kunnen ze valse abonnementen afsluiten op uw naam. Vooral gek dat zelfs Nederlandse banken hier nog niet altijd goed op anticiperen.
Vaak ontdekt u de fraude pas als u allerlei onbekende transacties ziet of wild vreemde foutmeldingen krijgt in online diensten. snel handelen is dan essentieel.
Wat te doen als u bent opgelicht via de telefoon
Krijgt u een verdacht telefoontje? Heel belangrijk: geef geen gevoelige informatie, geen “ja” en nooit codes. Ook niet als men u onder druk zet.
Is het gesprek ongemakkelijk of dringerig — hang op, dat is nog steeds hét beste advies. Vaak kunt u bij instanties als de Consumentenbond of zelfs uw bank navragen of het telefoontje legitiem was, gewoon voor uw gemoedsrust.
Check vervolgens uw bankrekeningen en verander wachtwoorden van mogelijk getroffen accounts. Snelle actie en direct contact opnemen met uw bank of bijvoorbeeld de Fraudehelpdesk kan ellende voorkomen. Beter één keer te vaak gebeld dan alles kwijt.
Kleine tip uit de praktijk: zet bij twijfel direct het gesprek op stil, noteer het nummer en win lokaal advies in, bijvoorbeeld bij het digitale loket van de gemeente Amsterdam.
